Ο ομώνυμος λόφος της Τούμπας έδωσε το όνομα στην περιοχή και αποτελεί  αρχαιολογικό χώρο, καθώς η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε ένα πόλισμα (σύνολο οικοδομών μιας πόλης) της περιοχής που αποτελεί τούμπα πολλών φάσεων οικοδόμησης, όπου η παλαιότερη από αυτή τοποθετείται χρονικά στα τέλη της πρώιμης εποχής του χαλκού (2200 π.Χ.). Η θέση του οικισμού φαίνεται να εγκαταλείφθηκε, μετά την ίδρυση της Θεσσαλονίκης από τον Κάσσανδρο το 324 π.Χ. Η τούμπα της Θεσσαλονίκης είναι ένας ελλειψοειδής γήλοφος με ύψος γύρω στα 20μ. από τη γύρω επίπεδη περιοχή και διαστάσεις 153χ103μ., ενώ στην κορυφή του έχει διαστάσεις 81χ42μ.

Η Δ΄ Δημοτική Κοινότητα βρίσκεται τοποθετημένη στο βορειοανατολικό τμήμα του Δήμου και συνορεύει στα βόρεια με τον Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη και αντίστοιχα με τις Δημοτικές Κοινότητες Α΄ και  Ε΄ του Δήμου Θεσσαλονίκης και την Δημοτική Ενότητα Τριανδρίας. Αποτελείται από δύο μεγάλους συνοικισμούς την Άνω Τούμπα και την Κάτω Τούμπα. Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη απογραφή  πληθυσμού και κατοικιών του 2011, έχει πληθυσμό 81.615  κατοίκους. Εκτός από τις συνοικίες της Άνω Τούμπας και της Κάτω Τούμπας, άλλες μικρότερες συνοικίες είναι ο Άγιος Φανούριος, η Δόξα, το Κρυονέρι, η περιοχή Παπάφη και η Μαλακοπή.

Η Δ΄ Δημοτική Κοινότητα ορίζεται στα βόρεια από την οδό Καυταντζόγλου, την οδό Αγίου Δημητρίου και το ρέμα της Τριανδρίας, στα ανατολικά και νότια από την Λεωφόρο Στρατού και την οδό Αλέξανδρου Παπαναστασίου, με την περιοχή του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου μέχρι την οδό Μητροπολίτου Γενναδίου, στα δυτικά από τις συνοικίες της Κάτω Τούμπας και της Άνω Μαλακοπής του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη μέχρι την περιφερειακή οδό και το δάσος του Κρυονερίου.

Δημοτικό Κολυμβητήριο, Κλεάνθους 55
Δημοτικά Γυμναστήρια στην οδό Λάρνακος-Τήνου 6 και Ολυμπίας-Ευρυσθέως, Άνω Τούμπα.
Δημοτικό Γήπεδο ΜΕΝΤ, Κανάρη 77 Κάτω Τούμπα.
Δημοτικό Γήπεδο Μαλακοπής, Αλ. Σπανού & Σταγειρίτη
Γήπεδο Τούμπας, έδρα της ΠΑΕ ΠΑΟΚ. Έχει χωρητικότητα περίπου 28.700 θέσεις, ενώ στους χώρους του φιλοξενούνται Τμήματα του Α.Σ. ΠΑΟΚ.

Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί
Βρεφονηπιακός Σταθμός “Μέγας Αλέξανδρος”¨, Ολυμπίας 2
Παιδικός Σταθμός, Αγγελοπούλου 36
Παιδικός Σταθμός, Διογένους 16
Παιδικός Σταθμός, Θ. Χαρίση 51

ΟΒΡΕΠΟΜ:
Βρεφονηπιακός Σταθμός Τούμπας, Καρακάση 93
Παιδικός Σταθμός, Ολυμπίας 10
Παιδικός Σταθμός, Δορυλαίου 34

Δημοτικές Βιβλιοθήκες
Δημοτική Βιβλιοθήκη, Άνω Τούμπας,  Γρ. Λαμπράκη 187
Δημοτική Βιβλιοθήκη Κάτω Τούμπας, “Γιώργος Ιωάννου” Πυλαίας 59.

Κ.Α.Π.Η
4ο Παράρτημα  Γρ. Λαμπράκη 42
8ο Παράρτημα, Αρτάκης 9
11ο Παράρτημα, Ολυμπίας & Ιφιγενείας

Πολιτιστικός Σύλλογος “ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ”
Πολιτιστικός Σύλλογος Φίλων Τούμπας “Οι Άνω Κάτω”
Κέντρο Έρευνας και Μελέτης Παραδοσιακού Χορού & Λαϊκού Πολιτισμού “ΔΙΟΝΥΣΟΣ”
Πολιτιστικός Σύλλογος “ΜΑΛΑΚΟΠΗΣ”
Λαογραφικός Όμιλος Παπάφη
Σύλλογος Έρευνας και Διάδοσης Κρητικής Παράδοσης “ΙΔΑΙΑ ΓΗ”
Πολιτιστικός Σύλλογος Τερπνιωτών Θεσσαλονίκης
Πολιτιστικό Σωματείο “Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος”
Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης Αγίου Φανουρίου.

ΜΕΝΤ
Α.Ε. Ελπίδα Τούμπας
Ακαδημία Ποδοσφαίρου FC TOUMBA
Αθλητικός Πολιτιστικός Σύλλογος Ιωάννης Παπάφης- Ακαδημία Ποδοσφαίρου
Αθλητικός Όμιλος Προοδευτική Τούμπας
Μορφωτικός Γυμναστικός Σύλλογος Μελιτεύς
Α.Σ. Λιονταράκια
Πυρσός Θεσσαλονίκης
ΠΑΣ ΙΝΑΙΧ
ΔΙΟΝΥΣΟΣ Μαλακοπής
RUGBY LIONS

Στη Δ΄ Δημοτική Κοινότητα βρίσκουμε το “Φιλοξενείο Οικογενειών“, το Δημοτικό Βρεφοκομείο “Άγιος Στυλιανός”  στην οδό 28ης Οκτωβρίου 99 και τα Νοσοκομεία “Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης”, Αλεξάνδρου Συμεωνίδη 2  και Ειδικών Παθήσεων (Λοιμωδών) στη Γρ. Λαμπράκη 13. Υπάρχει ακόμη το ορφανοτροφείο «Παπάφειο» στην οδό Παπάφη 33 και στη Συνοικία Μαλακοπή το Γηροκομείο “Χαρίσειο” της Ι.Μ. Θεσσαλονίκης στην οδό Κισσού 3 & Δημητρίου Χαρίση. Στην οδό Γρ. Λαμπράκη βρίσκεται το ΙΚΑ της Τούμπας.

Αστυνομικό Τμήμα Τούμπας – Τμήμα Ασφάλειας, στην οδό Λυκάωνος 13

Στη συνοικία της Άνω Τούμπας οι Ιεροί Ναοί Αγίας Βαρβάρας στην οδό Γρ. Λαμπράκη και Αγίας Μαρίνας στην ομώνυμη οδό στην ομώνυμη πλατεία της Άνω Τούμπας και το υπόγειο παρεκκλήσιο του τιμάται επ’ ονόματι της αγίας Ελένης της εκ Σινώπης του Πόντου, ο Ιερός Ναός Αγίου Θεράποντος επί των οδών Παλιγγενεσίας και Αρτάκης στην Κάτω Τούμπα και χτίστηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες σε ανάμνηση του Προσκυνήματος του Αγίου Θεράποντα που βρισκόταν στο Μπουνάρμπασι της Σμύρνης, ο Ιερός Ναός Αγίων Φανουρίου και Τιμίου Προδρόμου επί της οδού Πασαλίδη στην Κάτω Τούμπα, ο Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου επί της οδού Περδίκα 21, ο Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου εντός του περιβόλου του Παπαφείου Ορφανοτροφείου στην οδό Παπάφη. Άλλοι μικρότεροι ναοί είναι: ο Ναός του Αγίου Νεκταρίου στον περίβολο του Χαρισείου Γηροκομείου, ο Κοιμητηριακός Ναός του Αγίου Παύλου στην Μαλακοπή, και το παρεκκλήσιο του Αγίου Γεωργίου στο πάρκο δάσους του Κρυονερίου.

Η περιοχή εξυπηρετείται από τις λεωφορειακές γραμμές του ΟΑΣΘ, που συνδέουν την περιοχή με το κέντρο της πόλης, όπως επίσης και με άλλες περιοχές της Ανατολικής Θεσσαλονίκης όπως το Χαριλάου, το Ντεπώ, την Τριανδρία και τη Πυλαία. Οι γραμμές του ΟΑΣΘ που διέρχονται από την περιοχή είναι οι εξής:
14 Άνω Τούμπα – Σιδηροδρομικός Σταθμός
30 Τριανδρία – Αποθήκη (Ντεπώ)
12 ΚΤΕΛ – Κάτω Τούμπα
37 Σιδηροδρομικός Σταθμός – Κρυονέρι
11 Πυλαία – Σιδηροδρομικός Σταθμός