«Μέσα από τις στάχτες: Εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η διατήρηση της ιστορικής κληρονομιάς αιώνων, μέσω της ταυτότητας και της μνήμης»

Το 2022, είναι η χρονιά όπου συμπληρώνονται τα εκατό χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή. Ο ξεριζωμός από την πατρίδα και η προσφυγιά του 1922 είναι ένα μαύρο κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας. Οι αγώνες που δόθηκαν, η δύναμη και το μεγαλείο της ψυχής των ανθρώπων εκείνων αποτελούν μια ανεξίτηλη και ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και υπενθύμισης πως ακόμα και μέσα από τις στάχτες, μπορεί και πάλι να υπάρξει δημιουργία, εξέλιξη και να διατηρηθεί ζωντανή η κληρονομιά του παρελθόντος.

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης, για την επέτειο των 100 χρόνων, διοργανώνει σε συνεργασία με πολλούς φορείς της πόλης και σωματεία, σειρά εκδηλώσεων που θα τιμήσουν τη μνήμη όλων εκείνων που χάθηκαν και εξαθλιώθηκαν λόγω της  μικρασιατικής καταστροφής, αλλά κυρίως που θα αναδείξουν την ιστορία τους, την αναγέννηση στις νέες  πατρίδες, τις ικανότητες και την ανθεκτικότητα τους. Μια ευκαιρία να θυμηθούμε όλοι μας, πως μέσα από την προσφυγιά  εκείνοι οι άνθρωποι κατάφεραν με προσπάθειες χρόνων να δημιουργήσουν νέους κόσμους, νέους δεσμούς και να φέρουν μια αλλαγή, μια νέα πνοή σε όλους τους τομείς. Στη μουσική, στο εμπόριο, στη βιομηχανία, στην πνευματική ανάπτυξη, στον τρόπο που εν τέλει λειτουργούσε η κοινωνία.

Ειδικότερα, η πόλη της Θεσσαλονίκης, η «προσφυγομάνα», είναι ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα. Συμπυκνώνει τις αλλαγές αυτές με έναν έντονο τρόπο, άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της Μικράς Ασίας, μέσω του τεράστιου αριθμού προσφύγων που βρέθηκαν στην πόλη και μέσω των επιρροών αυτών που υπάρχουν μέχρι και σήμερα.

Η πόλη δεχόταν διαρκώς προσφυγικά ρεύματα και από τον Σεπτέμβριο του 1922 μέχρι και τον Ιανουάριο του 1924 έφτασαν στην πόλη περίπου 130.000 πρόσφυγες, από τους οποίους οι 100.000 παρέμειναν εντός του αστικού ιστού.

Πρόσφυγες που μετέφεραν όλη τους τη ζωή και τις μνήμες της χαμένης πατρίδας. Τα ήθη και τις παραδόσεις τους. Τις γνώσεις και την πολιτιστική τους ταυτότητα. Το φαγητό, τη μουσική, το τραγούδι…  Όλα τους πλούτισαν την ελληνική παράδοση και συνέβαλλαν ουσιαστικά στη ζωή της πόλης και ολόκληρης της χώρας.

Για να τιμήσουμε τη μνήμη και την ιστορία όλων αυτών των ανθρώπων,  αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένας άξονας 4 σημείων όπου κάθε ένας θα έχει ξεχωριστές εκδηλώσεις και θα εξερευνά διαφορετικές πλευρές των ανθρώπων εκείνων, της ζωής τους, των αγώνων τους και της πλούσιας κληρονομιάς που μέχρι και σήμερα σε πολλές περιπτώσεις, έχουν γίνει ένα με την ταυτότητά μας.

Οι δράσεις και οι εκδηλώσεις μνήμης στους 4 βασικούς τομείς είναι:

α) Συνέδρια και ημερίδες, β) Εκθέσεις τέχνης (κειμήλιων, οπτικοακουστικό υλικό, φορεσιές, φωτογραφικές εκθέσεις, κ.ά.), γ) Εκπαιδευτικές δράσεις, δ) Πολιτιστικές εκδηλώσεις (συναυλίες, γαστρονομία, παραστάσεις, χορευτικά, κ.ά.).

Μέσα από αυτή τη σειρά δράσεων και εκδηλώσεων μνήμης, παρουσιάζεται το πως πέρα από τη μικρασιατική καταστροφή και τις επιπτώσεις της, μέσα από τις στάχτες, αυτός ο πόνος της προσφυγιάς μετατράπηκε σε δημιουργία και το πως η κληρονομιά χιλιάδων χρόνων του ελληνισμού της μικράς Ασίας, μέσω των ανθρώπων της, της ταυτότητας τους και της μνήμης, συνέβαλλε στην αναδιαμόρφωση και την εξέλιξη της πόλης μας. Ένας κοσμοπολιτισμός που άργησε ίσως να γίνει αντιληπτός ο οποίος όμως αφήνει ανεξίτηλο σημάδι μέχρι και στις μέρες μας.