Τον απολογισμό της θητείας της απερχόμενης διοίκησης του Δήμου Θεσσαλονίκης παρουσίασε σήμερα, Πέμπτη 29 Αυγούστου 2019, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, ο Δήμαρχος, Γιάννης Μπουτάρης.
Ο ίδιος έκανε αρχικά λόγο για έναν αναγκαίο πολιτικό απολογισμό, της 9ετούς –σχεδόν- θητείας της διοίκησης, που λειτούργησε υπό την ηγεσία του, ενώ στη συνέχεια ανέπτυξε τους βασικούς άξονες της πολιτικής παρακαταθήκης που αφήνει πίσω του.
Ο Γιάννης Μπουτάρης τόνισε ότι η ανάληψη της διοίκησης του Δήμου Θεσσαλονίκης, το 2011, συνέπεσε με την εν εξελίξει οικονομική κρίση της χώρας, αλλά και με το δυσανάλογο χρέος που «κληροδότησε» στην πόλη η υπόθεση της υπεξαίρεσης από την προηγούμενη δημοτική Αρχή. «Στην πράξη αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να δουλέψουμε με το 30% των χρημάτων σε σχέση με τις προηγούμενες διοικήσεις. Παρά τις δυσκολίες καταφέραμε πολλά. Προχωρήσαμε στην εφαρμογή ενός πολυεπίπεδου στρατηγικού σχεδίου δράσης. Οδηγοί μας σε αυτό, η εξωστρέφεια, η οικονομική και λειτουργική εξυγίανση της πόλης, η εξεύρεση νέων πηγών χρηματοδότησης, η στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων, η προοπτική αναπτυξιακής πορείας για την πόλη», υπογράμμισε ο Δήμαρχος.
Ο Γιάννης Μπουτάρης ανέφερε ότι κεντρικός πολιτικός στόχος του ίδιου και της διοίκησής του, υπήρξε το διπλό «άνοιγμα» της πόλης, αφενός με την προώθησή της ως τουριστικού, εκπαιδευτικού και επενδυτικού προορισμού και αφετέρου μέσω της πεποίθησης ότι η Θεσσαλονίκη θα έπρεπε να καταστεί δεκτική και φιλική σε όλους τους κατοίκους της, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες, τις μειονότητες και τους πρόσφυγες.
Ακόμη, ως αποφασιστικές και καταλυτικές κινήσεις προς όφελος της πόλης, υπενθύμισε την έμφαση που δόθηκε στον τομέα του τουρισμού και της διεθνούς δικτύωσης, καθώς και την έμφαση στους τομείς της οικονομικής εξυγίανσης και της επιχειρηματικότητας, στον πολιτισμό, στην αναβάθμιση της καθημερινότητας των πολιτών μέσω της επιμέλειας του δημόσιου χώρου και της επίλυσης -στο μέτρο του δυνατού- του κυκλοφοριακού προβλήματος.
Ως σημαντική παρακαταθήκη για την Θεσσαλονίκη, ο Γιάννης Μπουτάρης, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη εν εξελίξει δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας και κατέληξε: «Πεποίθησή μου είναι ότι στη ζωή μας όλα είναι θέμα αισθητικής. Η αισθητική είναι στην ουσία η κουλτούρα μας και η εσωτερική καλλιέργεια, που μας προτρέπουν να σεβόμαστε τους άλλους και τον χώρο στον οποίο ζούμε».
Η παρακαταθήκη της θητείας της Διοίκησης Μπουτάρη
Στη Θεσσαλονίκη του 2011 κυριαρχούσε ο οπισθοδρομικός συντηρητισμός, όχι μόνο λόγω της διαφθοράς και των σκανδάλων, αλλά και λόγω ενός ιδιότυπου ελληνορθόδοξου φονταμενταλισμού, ο οποίος κρατούσε την πόλη στην απομόνωση, στον σκοταδισμό και στην υστέρηση, μακριά από τις εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρώπη. Μέσα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης που συνεπαγόταν ότι ο δήμος Θεσσαλονίκης – και η Αυτοδιοίκηση γενικότερα – έπρεπε να πορευτεί με το 30% των χρημάτων σε σχέση με προηγούμενες δημοτικές αρχές, η διοίκηση Μπουτάρη κατάφερε πολλά.
Με βάση ένα εναλλακτικό πολιτισμικό μοντέλο, που θεωρεί τη διαφορετικότητα πλούτο, μια νέα – αναπτυξιακά και αισθητικά – προσέγγιση για το τι αποτελεί εθνικό και τοπικό συμφέρον, η διοίκηση Μπουτάρη προχώρησε στην εφαρμογή ενός πολυεπίπεδου στρατηγικού σχεδίου δράσης. Οδηγοί σε αυτό ήταν πάντα η εξωστρέφεια, η οικονομική και λειτουργική εξυγίανση της πόλης, η εξεύρεση νέων πηγών χρηματοδότησης, η στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων, η προοπτική αναπτυξιακής πορείας για την πόλη.
Ι. Διπλό άνοιγμα με απτά αποτελέσματα
Κεντρικός πολιτικός στόχος, με πρόδηλα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, ήταν το διπλό άνοιγμα της πόλης: από τη μια η συστηματική προώθησή της ως τουριστικού, εκπαιδευτικού και επενδυτικού προορισμού, και από την άλλη η δεκτικότητά της να γίνει φιλική σε όλους τους κατοίκους της: ευπαθείς ομάδες, κάθε είδους μειονότητες, πρόσφυγες.
- Τουρισμός, Διεθνής Δικτύωση και Εξωστρέφεια
Τα αποτελέσματα του σχεδίου δράσης ήταν άμεσα και εντυπωσιακά:
- το 2010 η Θεσσαλονίκη είχε περίπου 1 εκ. διανυκτερεύσεις επισκεπτών, από τους οποίους οι 250.000 από το εξωτερικό.
- Το 2018 οι διανυκτερεύσεις ανήλθαν σε 4 εκ., οι περισσότερες από ξένους (υπολογίζοντας κατά προσέγγιση εκτός από τα ξενοδοχεία και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις).
Αυτό επιτεύχθηκε μέσω συνεχών παρουσιάσεων της πόλης με τη νέα μεθοδολογία προβολής που εγκαινίασε η διοίκηση Μπουτάρη, την «Διπλωματία των πόλεων», πρακτική η οποία και βραβεύτηκε ως πρωτοπόρα και καινοτόμα.
Παράλληλα, το διαρκές και έντονο ενδιαφέρον των διεθνών ΜΜΕ από όλον τον κόσμο για το πρόσωπο του Γιάννη Μπουτάρη συνέβαλε την προβολή της πόλης.
Το νέο αφήγημα, που παρουσίαζε τις διαφορετικές και πολυ-πολιτισμικές πτυχές της ιστορίας της πόλης, συνοδευόμενο από τη διαπίστωση ότι μια πόλη δεν μπορεί να προχωρήσει στο μέλλον αν δεν γνωρίζει το παρελθόν της, γνώρισε μεγάλη απήχηση.
Η Θεσσαλονίκη παρουσιάστηκε ως πρότυπο εξωστρέφειας που τολμάει να «σπάσει» παγιωμένα και φοβικά στερεότυπα, ως ένα φωτεινό παράδειγμα για την υπόλοιπη χώρα που μαστιζόταν από την κρίση και την εσωστρέφεια. Η προβολή του Οθωμανικού, Εβραϊκού, Βυζαντινού, Ρωμαϊκού, Ελληνιστικού αλλά και του σύγχρονου νεοελληνικού στοιχείου της πόλης είχε επιτυχία.
Οι προσωπικές παρεμβάσεις του ίδιου του Γιάννη Μπουτάρη για τον πολλαπλασιασμό των αεροπορικών συνδέσεων της πόλης μέσω σημαντικών εταιριών του εξωτερικού είχαν επίσης αίσιο αποτέλεσμα. Το γεγονός ότι η πόλη είχε ολοκληρωμένο σχεδιασμό προσέλκυσης επισκεπτών ώθησε τις αεροπορικές εταιρίες να εντάξουν τη Θεσσαλονίκη στον προγραμματισμό τους.
Οι τουριστικές και επενδυτικές προοπτικές της πόλης για το μέλλον είναι ακόμη καλύτερες. Κι αυτό γιατί μετά από συνεχείς προσπάθειες – και της διοίκησης Μπουτάρη – προχώρησαν επιτέλους τα τελευταία χρόνια σπουδαίες επενδυτικές πρωτοβουλίες: Η πώληση της διαχείρισης του λιμανιού σε ιδιώτες, η επέκταση και διαχείριση του αεροδρομίου από τη Fraport, η τελική φάση κατασκευής και δοκιμαστικής λειτουργίας του Μετρό.
Εξωστρέφεια όμως δεν σημαίνει μόνο προσέλκυση επισκεπτών και επενδυτών. Αναζητήθηκαν έτσι συνεργασίες πέρα από τα εθνικά σύνορα, για μια πόλη που μέχρι τότε προσδοκούσε βοήθεια μόνον από την Αθήνα.
Τα οφέλη από τη συμμετοχή της πόλης σε διεθνή δίκτυα (Δίκτυο 100 Ανθεκτικών Πόλεων-Ίδρυμα Ροκεφέλερ, Eurocities, Ηνωμένα Έθνη, Ελληνογερμανική Συνεργασία, Ευρωπαϊκές Μητροπολιτικές Πόλεις, διάφορα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πόλεων) και από τη συνεργασία με μεγάλα ιδρύματα και οργανισμούς (ΟΗΕ, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Ευρωπαϊκά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα) ήταν σημαντικά.
- μεταφορά τεχνογνωσίας από περισσότερο ανεπτυγμένες πόλεις,
- κατάρτιση συγκροτημένου σχεδίου για το μέλλον, το οποίο αποτυπώθηκε στο οραματικό κείμενο «Θεσσαλονίκη 2030»,
- πρόσβαση σε νέους χρηματοδοτικούς πόρους και στην εκτέλεση έργων που αλλιώς δε θα γινόταν ποτέ.
- λόγω της ευελιξίας της, η αποκεντρωμένη συνεργασία και η διεθνής δικτύωση πολλές φορές αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική από την κρατική συνδρομή.
Η εξωστρεφής πολιτική του Δήμου είχε και παιδευτικό για τον κόσμο της πόλης χαρακτήρα. Κι αυτό γιατί είχε επίπτωση στη νοοτροπία που κυριαρχούσε. Έτσι, η πόλη συνειδητοποίησε ότι οι ξένοι επισκέπτες, ακόμη και από χώρες με τις οποίες η Ελλάδα δεν είχε πάντοτε τις καλύτερες σχέσεις, όπως η Τουρκία, το Ισραήλ, ή κάποιες Βαλκανικές χώρες, αφήνουν χρήματα και δημιουργούν δουλειές στην πόλη.
Θεσμικά οι Δήμοι δεν ασκούν εξωτερική πολιτική, ωστόσο οι ενεργές πόλεις ασχολούνται εκ των πραγμάτων με ζητήματα «χαμηλής» αλλά ουσιαστικής διπλωματίας. Όλες οι επαφές της διοίκησης Μπουτάρη για βελτίωση των σχέσεων με τους Βαλκάνιους και μη γείτονές μας βασιζόταν στην πεποίθηση ότι οι Δήμαρχοι μπορούν να αντεπεξέλθουν στις διεθνείς προκλήσεις χωρίς εθνικιστικές προκαταλήψεις και ιδεοληπτικές παρωπίδες. Έτσι, δικαιώθηκε η αρχή ότι η άμεση επικοινωνία μεταξύ αστικών περιοχών δεν υποσκάπτει την εξωτερική πολιτική των κρατών, αλλά αντίθετα λειτουργεί συμπληρωματικά στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Η πολιτική δράση της δημοτικής αρχής σε επίπεδο χαμηλής διπλωματίας με την Τουρκία, οικοδόμησης ισχυρών σχέσεων με το Ισραήλ και η υποστήριξη λύσης στο «ονοματολογικό» της Βόρειας Μακεδονίας ήδη δικαιώνεται.
- Κοινωνική Ένταξη για Όλους
Το άνοιγμα της πόλης αγκάλιασε και ένα μεγάλο μέρος των ίδιων των κατοίκων της που παλιότερα αγνοούνταν επιδεικτικά.
– Νέες δομές για αστέγους, ναρκομανείς, κακοποιημένες γυναίκες, πρόσφυγες και μετανάστες, συσσίτια.
Ενδεικτικά:
- Υπνωτήριο και Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Αστέγων,
- Κοινωνικό Παντοπωλείο και Φαρμακείο,
- Δημοτικό ιατρείο,
- Φιλοξενείο Αιτούντων Άσυλο,
- Πρόγραμμα REACT για τη στέγαση και ένταξη των προσφύγων στον αστικό ιστό.
– Η διαφορετικότητα αποτελεί πλούτο κι όχι πρόβλημα, αυτή ήταν μια βασική αρχή της διοίκησης Μπουτάρη. Είτε πρόκειται για διαφορετική καταγωγή ή θρησκευτική πεποίθηση, είτε για διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, η ελευθερία έκφρασης και δράσης αποτέλεσε βασικό οδηγό διοίκησης.
Έτσι, η πόλη διεκδίκησε και κέρδισε τη φιλοξενία του Europride 2020, που αποτελεί τιμή για τη Θεσσαλονίκη γιατί την καθιστά κέντρο δικαιωμάτων και ελεύθερης έκφρασης για όλη την ευρύτερη περιοχή.
ΙΙ. Οικονομική Εξυγίανση και Επιχειρηματικότητα
Σε αντίθεση με το παρελθόν, η ορθολογική διαχείριση των οικονομικών του Δήμου αποτέλεσε προτεραιότητα για τη διοίκηση Μπουτάρη. Μέσα σε συνθήκες ανεπανάληπτης κρίσης έγινε εφικτό ο Δήμος Θεσσαλονίκης να καταστεί οικονομικά υγιής.
– Έτσι οργανισμοί διεθνούς εμβέλειας εμπιστεύτηκαν τον Δήμο Θεσσαλονίκης και έδωσαν πρόσβαση σε εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία και μελέτες:
- Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων,
- Ευρωπαϊκή Τράπεζα Περιφερειακής Ανάπτυξης,
- Παρευξείνια Τράπεζα,
- Παγκόσμια Τράπεζα.
– Επιπλέον, διεθνούς εμβέλειας οργανισμοί όπως
- το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος,
- η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ
- το Open Society Foundation
χρηματοδότησαν αδρά τον Δήμο Θεσσαλονίκης για να υποστηριχθούν δράσεις κοινωνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα, αστικές αναπλάσεις, καθώς και δομές υποστήριξης προσφύγων.
– Χάρη στις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης έγινε εφικτή
- η ανάδειξη του νέου προσώπου της πόλης,
- η κατάρτιση του νέου στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού,
- η υιοθέτηση καλών πρακτικών.
– Οι νέες χρηματοδοτικές συμβάσεις και χορηγίες επέτρεψαν
- την προώθηση αναπτυξιακών έργων και
- κοινωνικών πολιτικών που αναβαθμίζουν τη ζωή των πολιτών.
– Η διοίκηση Μπουτάρη στάθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική και στην προσέλκυση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το ποσοστό πιστοποιημένων δαπανών αλλά και η απορροφητικότητα ευρωπαϊκών πόρων δεν ήταν πρωτόγνωρα μόνο για την πόλη, αλλά και πανελλαδικά.
- Το ποσό για την οκταετία 2011-2019 προσεγγίζει τα 175 εκ. Ευρώ (μαζί με το ποσοστό της εθνικής συγχρηματοδότησης).
– Σε αντίθεση με τις προηγούμενες διοικήσεις, η διοίκηση Μπουτάρη μείωσε τα οικονομικά βάρη των πολιτών.
- Συνολικά κατά τη διάρκεια της 8ετους και πλέον θητείας η μείωση των δημοτικών τελών ανήλθε στο 42,5% για τις κατοικίες και στο 37,5% για τους επαγγελματικούς χώρους.
– Υπήρξε συνολικό οικονομικό συμμάζεμα.
- Αυτό πιστοποιείται από την οικειοθελή συμμετοχή του Δήμου Θεσσαλονίκης σε διεθνείς οργανισμούς για την καταπολέμηση της κακοδιαχείρισης (π.χ. ACFE)
- αλλά και από τη γενικευμένη μείωση της σπατάλης. Δεκάδες εκατομμύρια ευρώ εξοικονομήθηκαν μόνον
- από τη μείωση ποσών για υπερωρίες και εξαιρέσιμα στην Καθαριότητα
- ή από την μείωση των δαπανών λειτουργίας της Δημοτικής Εταιρείας Πληροφόρησης.
– Έμμεσα, μέσω της οικονομικής εξυγίανσης, ο Δήμος Θεσσαλονίκης βοήθησε την οικονομική ανάπτυξη της πόλης, αποπληρώνοντας γρήγορα συσσωρευμένα χρέη προς προμηθευτές του Δήμου.
– Αναπτύχθηκε ένα οικοσύστημα καινοτομίας. Σε συνεργασία με άλλους τοπικούς φορείς, δημιουργήθηκε το Οικοσύστημα Καινοτομίας Θεσσαλονίκης ΟΚ!Thess, ένας διεθνώς αξιόπιστος φορέας υποστήριξης και προώθησης της καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Πολλοί νέοι άνθρωποι και νεοφυείς επιχειρήσεις βοηθήθηκαν συμβουλευτικά και χρηματοδοτικά μέσω του οικοσυστήματος αυτού. Κατάφεραν έτσι να βγουν στην παραγωγή, να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και να τονώσουν την αγορά εργασίας της Θεσσαλονίκης.
ΙΙΙ. Σημαντικές Συνέργειες παρά τα Θεσμικά Εμπόδια
Το θεσμικό πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα είναι ως γνωστό ιδιαίτερα περιοριστικό. Περιοριστικό ως προς την οικονομική και διοικητική αυτονομία των πόλεων να χαράξουν τη δική τους πολιτική και να πάρουν το μέλλον στα χέρια τους. Ο ασφυκτικός κρατικός εναγκαλισμός και η κομματική νοοτροπία κάνουν την πολιτική που ασκείται στις ελληνικές πόλεις να μην είναι ούτε τοπική ούτε αυτοδιοίκητη. Κι αυτό κατά παράβαση διατάξεων του συντάγματος της χώρας.
– Στις ουκ ολίγες κυβερνήσεις που πέρασαν κατά τη διάρκεια της θητείας, η διοίκηση Μπουτάρη έκανε πολλές και ολοκληρωμένες νομοθετικές προτάσεις για να αλλάξουν το περιοριστικό για τις πόλεις καθεστώς.
– Προχώρησε στην ένωση «πέντε ανεξάρτητων δημάρχων», πέρα από τον συνδικαλισμό της ΚΕΔΕ, ώστε να γίνει πιο ισχυρή η φωνή αδέσμευτων και ακομμάτιστων πρωτοβουλιών. Να οργανωθούν οι δήμοι με βάση το μέγεθος και τις ανάγκες τους, όχι με βάση τις κομματικές ιδεοληψίες. Μέσω των «πέντε ανεξάρτητων δημάρχων» έγιναν σοβαρές και θεσμικές παρεμβάσεις σε κομβικούς τομείς λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης.
– Παρόλα αυτά, η μητροπολιτική ανάπτυξη των ελληνικών αστικών κέντρων είναι ακόμη θεσμικά μετέωρη. Στο μέτωπο αυτό έγινε προσπάθεια να υποκατασταθεί το θεσμικό κενό με πρωτοβουλίες εκ των ενόντων.
- Συνεννοήσεις με γειτονικούς Δήμους για τους λεωφορειόδρομους, την προώθηση της παράκτιας συγκοινωνίας, το προσφυγικό, τα σκουπίδια.
- Εξυγίανση και στήριξη των λιγοστών μέσων για συντεταγμένη τοπική ανάπτυξη, όπως αυτού της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Εταιρίας.
Καιρός είναι επιτέλους η πολιτεία να αποδεσμεύσει τους Δήμους από την κρατική μέγγενη και να απελευθερώσει τη δημιουργικότητά τους. Να προωθήσει την ουσιαστική μητροπολιτική διακυβέρνηση, τουλάχιστον σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη αρχικά, και σε τέσσερις-πέντε άλλες πόλεις σε δεύτερο στάδιο.
ΙV. Καθημερινότητα και Δημόσιος Χώρος
Στην προεκλογική περίοδο των τελευταίων δημοτικών εκλογών ακούστηκε ότι η διοίκηση Μπουτάρη δεν βελτίωσε την καθημερινή λειτουργία της πόλης. Δεν είναι καθόλου έτσι. Έγιναν πλήθος παρεμβάσεων που αφορούν την καθημερινότητα του πολίτη. Πρέπει, βεβαίως, να ληφθεί υπόψη του ότι για σοβαρά ζητήματα καθημερινότητας (όπως το κυκλοφοριακό, τα σχολεία και η διαχείριση του δημόσιου χώρου) οι Δήμοι δεν έχουν ούτε ουσιαστικές αρμοδιότητες ούτε αυτονομία κινήσεων.
– Καθαριότητα: Το 2010 ο τομέας της καθαριότητας ήταν διαλυμένος. Υπήρχαν επτά απορριμματοφόρα σε λειτουργία, πληρώνονταν πολλές πλαστές υπερωρίες και υπέρογκα ποσά για εξαιρέσιμα και για πανάκριβα ανταλλακτικά. Η ανακύκλωση ήταν στο μηδέν και υπήρχε μόνο για τα μάτια του κόσμου. Η κατάσταση αυτή ανατράπηκε άρδην.
- Εξυγιάνθηκε το σύστημα οργάνωσης στον τομέα της καθαριότητας και εξορθολογήθηκε ο απαρχαιωμένος και κοστοβόρος τρόπος λειτουργίας του.
- Ανανεώθηκε πλήρως ο στόλος των οχημάτων της καθαριότητας μέσα από την προσέλκυση πόρων από ευρωπαϊκά προγράμματα, με μεγάλες καθυστερήσεις λόγω υπερβολικής γραφειοκρατίας.
- Επιβλήθηκαν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού στην προμήθεια ανταλλακτικών
- Συντηρήθηκαν και επιδιορθώθηκαν όσα από τα οχήματα ήταν εφικτό να διορθωθούν ]
- Εκσυγχρονίστηκαν οι βασικές υποδομές και ο απαραίτητος εξοπλισμό.
- Δόθηκε έμφαση στη μείωση του όγκου των σκουπιδιών και στην επανάχρηση. Η ανακύκλωση κατέστη προτεραιότητα, και σήμερα προσεγγίζει το 20% του όγκου των σκουπιδιών, δίνοντας στη Θεσσαλονίκη πρωτιά ως προς την σχετική επίδοση στην Ελλάδα.
Συμπερασματικά, κληρονομήθηκε μια μη βιώσιμη κατάσταση, αλλά δημιουργήθηκε ένα ολοκληρωμένο σύστημα καθαριότητας για τη Θεσσαλονίκη που παρά τα προβλήματα λειτουργεί ικανοποιητικά, αν και όχι ιδεατά. Είναι αρκετά αυτά που ακόμη απομένουν να γίνουν, αλλά έχουν ήδη ξεκινήσει σημαντικές πρωτοβουλίες
- στην κομποστοποίηση και
- στην υπογειοποίηση των κάδων στο ιστορικό κέντρο.
Όταν σύντομα οι δράσεις αυτές ολοκληρωθούν, η κατάσταση θα είναι εμφανώς καλύτερη.
– Αστικές Αναπλάσεις:
Βασίζονταν σε μια συγκεκριμένη λογική και προγραμματική δέσμευση.
Έγιναν συστηματικές και ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε περισσότερα από εξήντα σημεία της πόλης, τόσο στο κέντρο όσο και στις υπόλοιπες δημοτικές κοινότητες.
Ενδεικτικά:
- Πλατεία Χρηματιστηρίου,
- Φραγκομαχαλάς,
- Πλατεία Καούδη
- περιοχή των 12 Αποστόλων
- Πλατεία Μαβίλη
- Οδός Κάστρων,
- Οδός Αισώπου
- Πλατεία Ελευθερίας
- Πεζοδρόμηση Αγίας Σοφίας
- Ολοκλήρωση της πεζοδρόμησης της Δημητρίου Γούναρη
- Μετατροπή 40 οδών σε όλη την πόλη σε πεζοδρόμους και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας.
Το συνολικό σχέδιο της διοίκησης Μπουτάρη ακολούθησε τη λογική της σύγχρονης και φιλικής για τον πεζό αστικής ανάπτυξης που περιλαμβάνεται τόσο στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ όσο και στις αντίστοιχες ευρωπαϊκές διακηρύξεις. Σε μια κακοχτισμένη και χωρίς στοιχειώδη πολεοδομικό σχεδιασμό πόλη, εφαρμόστηκαν στο μέτρο του δυνατού στοιχεία από τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της βιώσιμης κινητικότητας. Έτσι, δόθηκε επιπλέον ζωτικός χώρος στους πεζούς και έγινε προσπάθεια να περιοριστεί όσο ήταν δυνατό η τυραννική κυριαρχία αυτοκινήτων και μοτοσικλετών στον δημόσιο χώρο.
– Είναι επίσης πολύ σημαντικό το γεγονός ότι σε μία περίοδο που η χώρα ξεπουλούσε τη δημόσια περιουσία, η διοίκηση Μπουτάρη κατάφερε να παραχωρηθεί η χρήση της Νέας Παραλίας, γεγονός που έδωσε τη δυνατότητα στον Δήμο να αξιοποιήσει και τα Περίπτερα. Ταυτόχρονα, άνοιξε το δρόμο ώστε να προχωρήσει η εκπόνηση μελέτης για την αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου προς όφελος της πόλης και των κατοίκων.
– Το σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης λειτουργεί πλήρως στο κέντρο και επεκτείνεται σταδιακά στις κοινότητες. Η γενική αίσθηση είναι ότι, παρά τα αρχικά προβλήματα, τα αποτελέσματα είναι πολύ θετικά. Και για τη λειτουργία της πόλης και για την εξυπηρέτηση κατοίκων και επισκεπτών.
– Μπορεί να μοιάζει ευτελής, αλλά για την προάσπιση της ευταξίας της πόλης και του δημόσιου χώρου σημαντική παρέμβαση ήταν και αυτή με τα κολωνάκια, τα οποία τοποθετήθηκαν σε πολλά σημεία της πόλης. Η διευκόλυνση λεωφορείων, πεζών και αναπήρων με την τοποθέτηση μεταλλικών και ελαστικών κατασκευών θα έπρεπε να είναι ένα μικρό τεχνικό ζήτημα. Στην ελληνική πραγματικότητα, όμως, γίνεται σημαντική παρέμβαση και προκαλεί τις έντονες αντιδράσεις εκείνων που ξεβολεύονται από την προάσπιση του δημόσιου χώρου. Σε κάθε περίπτωση, για να μπορέσει ο Δήμος να βάλει σε τάξη τα πράγματα της πόλης χρειάζεται τη συνδρομή τουλάχιστον 250 δημοτικών αστυνομικών, τους οποίους ακόμη περιμένει από την πολιτεία.
Τι δεν κατάφερε να υλοποιήσει η διοίκηση Μπουτάρη:
– Σε σχέση με την προγραμματική διακήρυξη για ένα σύστημα βιώσιμης κινητικότητας, δεν διευκολύνθηκε η μετακίνηση των ποδηλατών, όσο θα έπρεπε, όχι πάντα με υπαιτιότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης, μια και σχέδια για επιπλέον ποδηλατοδρόμους απορρίφθηκαν από την Περιφέρεια.
– Σημαντικά έργα, τη σύλληψη των οποίων προχώρησε ο Δήμος Θεσσαλονίκης, αλλά δυστυχώς είτε δεν ωρίμασαν ακόμη είτε δεν είναι σε στάδιο υλοποίησης. Ενδεικτικά
- παράκτια συγκοινωνία,
- deck της παλιάς παραλίας και
- Πλατεία Διοικητηρίου
Αυτά είναι έργα που ανέλαβε να υλοποιήσει τελικά η Εγνατία Οδός Α.Ε. αλλά δυστυχώς δεν τα προχώρησε.
– Το όνειρο για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού διοικητικού μηχανισμού μέσα στον Δήμο δεν πραγματοποιήθηκε. Στόχος ήταν να αυτονομηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό οι διοικητικές υπηρεσίες από τη δουλειά των Αντιδημάρχων και γενικά των αιρετών. Να αποκτήσει επιτέλους ο Δήμος μια διοικητική συνέχεια, χωρίς οι αιρετοί να ασχολούνται με το «μικρομάνατζμεντ» των υπηρεσιών. Άλλαξε ο Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας, δημιουργήθηκε μια πιλοτική στοχοθεσία σε αρκετές υπηρεσίες και ξεκίνησε πρόσφατα η ψηφιοποίηση υπηρεσιών και διαδικασιών. Δεν έγινε εφικτό όμως να δημιουργηθεί ένας αυτοματοποιημένος μηχανισμός που να εξυπηρετεί καλά τους πολίτες. Μένει να το καταφέρει κάποια μελλοντική διοίκηση.
- V. Πολιτισμός-Αισθητική
– Οι περισσότερες αξονικές παρεμβάσεις στην πόλη είχαν πολιτισμικό υπόβαθρο και διαφορετική οπτική αισθητικής με την ευρεία έννοια. Ακόμη και το διπλό άνοιγμα της πόλης ή οι αστικές παρεμβάσεις είχαν ένα πολιτισμικό υπόβαθρο και μια συγκεκριμένη οπτική αισθητικής που διέφερε από αυτή των διοικήσεων του παρελθόντος. Διέφερε από το εθνικολαϊκιστικό αρχοντομπαρόκ που λίγη σχέση έχει με την ιστορία και την προοπτική της Θεσσαλονίκης.
Η διαφορετική αυτή αισθητική εφαρμόστηκε στις μεγάλες και μικρές παρεμβάσεις μας στην καθημερινότητα, στα φεστιβάλ και στους χώρους πολιτισμού. Τελικά οι σημαντικές τομές και στην αστική πραγματικότητα είναι ζήτημα πολιτισμού και αισθητικής.
– Ο κεντρικός Δήμος είχε στερηθεί για πολλά χρόνια τη συνδρομή της πολιτισμικής ιδιοσυστασίας ενός προοδευτικού και αστικού μέρους του πληθυσμού της πόλης που για να ανασάνει στρεφόταν αποκλειστικά στην Αθήνα. Σε σημαντικό βαθμό, το τμήμα αυτό του πληθυσμού βρήκε ξανά έμπνευση στην προσπάθεια της διοίκησης Μπουτάρη. Δόθηκαν ευκαιρίες στο τοπικό καλλιτεχνικό δυναμικό να παρουσιάσει τη δουλειά του χωρίς ελιτισμούς. Μακάρι οι δημιουργικοί και προοδευτικοί αυτοί δημότες να βρουν καινούργιους εκφραστές στα μελλοντικά πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα της πόλης. Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται επειγόντως τη συνδρομή άξιων και εμπνευσμένων ανθρώπων.
– Η συνδρομή τους θα χρειαστεί και σε ένα πολύ σημαντικό πρότζεκτ που είναι σε εξέλιξη. Το Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδας, το οποίο θα είναι και εκπαιδευτικό κέντρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αποτελεί ένα έργο ορόσημο για τον πολιτισμό και την ιστορία μας. Σκοπός του, να τιμήσει την παρουσία και τη σημαντική συμβολή της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης διαχρονικά. Εκτός από αυτό, όμως, θα προστατεύει τις μειονότητες – με πρώτη την Εβραϊκή – από τη δημιουργία κλίματος μισαλλοδοξίας και ρατσισμού. Κι αυτό θα το κάνει μέσω της εξοικείωσης των επισκεπτών του με τον πλούτο των προσωπικών ιστοριών των θυμάτων του ολοκληρωτισμού. Ένας πλούτος, η μελέτη του οποίου, ενώ φωτίζει πτυχές ιδιαιτερότητας και διαφορετικότητας, ταυτόχρονα αποδεικνύει ότι πίσω από την επιφάνεια αυτό που μετράει είναι ότι όλοι είμαστε άνθρωποι. Όσο κι αν η απλή αυτή αλήθεια θα μπορούσε να μας ενώνει, δυστυχώς συχνά λησμονείται με ολέθριες συνέπειες… Χρέος μας να την φωνάζουμε όσο γίνεται πιο δυνατά. Και το Μουσείο Ολοκαυτώματος θα είναι ταγμένο σ’ αυτό το εγχείρημα.
Επίλογος
Προφανώς, η διοίκηση Μπουτάρη δεν έλυσε όλα τα προβλήματα ούτε κατάφερε να υλοποιήσει όσα είχε προγραμματίσει ή όσα επιθυμούσε. Κι αυτό γιατί συχνά το θεσμικό και νομικό πλαίσιο δεν το επιτρέπει. Οι αρμοδιότητες λείπουν. Ή και η νοοτροπία και η γραφειοκρατία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης τελικά δεν αφήνει να συμβεί. Παρ’ όλα αυτά έγιναν σημαντικά πράγματα για να μπει καινούργιος αέρας και να ανασάνει η πόλη. Έγιναν τέτοιες αλλαγές που δεν μπορεί το τρένο να γυρίσει πίσω: στον συντηρητισμό, στην κλειστοφοβία και στη μιζέρια… Κι όταν με τη λήξη της θητείας περάσει και η μικροπολιτική της επικαιρότητας, το γεγονός αυτό θα καταγραφεί. Τελικός κριτής για την αξιολόγηση του έργου της διοίκησης Μπουτάρη, φυσικά, είναι ο κόσμος και η ιστορία.
Φωτογραφίες από τη συνέντευξη Τύπου: εδώ
