Η Διεύθυνση Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος (ΔΔΠΠ) του Δήμου Θεσσαλονίκης, αποτελούμενη από πτυχιούχους γεωπόνους και δασολόγους, απαντά στις ανησυχίες της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) για το αστικό πράσινο της Θεσσαλονίκης όπως αυτές παρουσιάστηκαν στην ανακοίνωσή της που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2022.
ΕΔΕ: Για να ελαχιστοποιηθούν οι κλαδεύσεις, για κάθε θέση θα πρέπει να επιλέγεται το κατάλληλο είδος δένδρου από πλευράς μεγέθους, μορφής, χρώματος, οικολογικών χαρακτηριστικών και εν γένει απρόσκοπτης αύξησης και λειτουργίας του στη συγκεκριμένη θέση.
ΔΔΠΠ: Στόχος της υπηρεσίας είναι η σταδιακή αντικατάσταση των αστικών δενδροστοιχιών που έχουν ολοκληρώσει το βιολογικό τους κύκλο με νέα είδη δέντρων που έχουν επιθυμητά χαρακτηριστικά. Η επιλογή των νέων δέντρων που φυτεύονται, γίνεται με βάση τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής τοπίου, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε δρόμου και της κάθε περιοχής (πλάτος πεζοδρομίου, αποστάσεις από κτίρια και δίκτυα, προσανατολισμό, διαστάσεις δέντρου, σχήμα κόμης, χρώμα, υφή, κ.λπ.). Επιπρόσθετα, επιλέγονται είδη που έχουν επιδείξει μεγάλη προσαρμοστικότητα στο αστικό περιβάλλον καθώς και αντοχή σε μυκητολογικές και φυτοπαθολογικές προσβολές.
ΕΔΕ: Οι κλαδεύσεις αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Διαφορετικά αποτελούν σημαντική ζημιά επί πληρωμή. Κάθε δένδρο αποτελεί ξεχωριστή οντότητα και άρα χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση. Επομένως σε μια δενδροστοιχία ή κάποιο πάρκο δεν είναι απαραίτητο να κλαδεύονται όλα τα δένδρα και μάλιστα με αυτόν τον απαράδεκτο τρόπο που στον κλάδο μας αποκαλείται “θανατηφόρος κλάδευση”.
– Κατά την κλάδευση των δένδρων θα πρέπει να διατηρείται η τυπική μορφή τους, έτσι ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν ως αισθητικά στοιχεία (αρχιτεκτονήματα) στην πόλη και όχι ως “ξόανα”.
ΔΔΠΠ: Τα δέντρα αποτελούν έμβια όντα που απαιτούν συγκεκριμένες συνθήκες διαβίωσης. Αντιθέτως οι μεγαλουπόλεις αποτελούν ένα εχθρικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βλάστησης. Σε αυτό το περιβάλλον τα δέντρα δεν αναπτύσσονται απρόσκοπτα όπως στο φυσικό τους οικοσύστημα π.χ. το δάσος. Ένα δέντρο στην τυπική μορφή του είναι ευθυτενές, κατακόρυφο, κυλινδρικό τουλάχιστον σε τμήματα του κορμού και με κυκλική διατομή. Εξαιτίας όμως του αφιλόξενου αστικού περιβάλλοντος, πολλά από τα δέντρα που φύονται στην πόλη, ιδίως στα πεζοδρόμια, λόγω των ιδιαίτερων σκληρών συνθηκών που επικρατούν (π.χ. πεζοδρόμια μικρού πλάτους, περιορισμένος αυξητικός χώρος, συμπιεσμένα εδάφη με κακό αερισμό και μειωμένο πορώδες, διέλευση εναέριων και υπόγειων δικτύων οργανισμών κοινής ωφέλειας που εμποδίζουν την ανάπτυξη της κόμης και του ριζικού συστήματος κ.τ.λ.), αυτά εμφανίζουν μεγάλες αποκλίσεις από την τυπική μορφή τους καθώς και δομικά σφάλματα όπως μεγάλες σπηλαιώσεις, εκτεταμένη σήψη και σαθρότητα στον κορμό και τη βάση, έντονη κλίση, κάμψη και στρεβλότητα του κορμού, διχαλώσεις, επιφανειακό και «επιπόλαιο» ριζικό σύστημα, ραγάδες, καύση κορμού, αλλά και εμφανείς μυκητολογικές («μανιτάρια» και μαύρο μεταχρωματισμό του φλοιού) καθώς και εντομολογικές προσβολές. Τα συγκεκριμένα ευρήματα επηρεάζουν τη στατικότητα και τη μηχανική αντοχή των δέντρων, καθιστώντας τα άκρως επικίνδυνα. Συνεπώς τα δέντρα με την προαναφερόμενη ακανόνιστη δομή, δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση «αισθητικά στοιχεία (αρχιτεκτονήματα)» αλλά πηγές άμεσου κίνδυνου αναφορικά με τραυματισμούς πολιτών καθώς και φθορά ιδιοκτησιών και υποδομών. Άρα επιβάλλεται κλάδεμα με σκοπό την ασφάλεια των πολιτών για την προστασία της περιουσίας τους και φυσικά την υγεία των δέντρων, σε περιπτώσεις όπως:
Σε δέντρα που αναπτύσσουν «επιπόλαιο» επιφανειακό ριζικό σύστημα όπως οι λεύκες, στις οποίες διαχρονικά έχουν καταγραφεί σοβαρά προβλήματα ευστάθειας.
Σε παρασιτικά/επεκτατικά είδη όπως οι αείλανθοι.
Σε πολύ γερασμένα δέντρα που παρουσιάζουν εξωτερικές σήψεις όπως οι ψευδακακίες.
Σε δέντρα με σήψεις οι οποίες δεν είναι εμφανείς μακροσκοπικά αλλά διαπιστώνονται στο εσωτερικό του δέντρου κατά τη διάρκεια του κλαδέματος.
Για άρση επικινδυνότητας σε δέντρα στα οποία κόπηκαν ρίζες στο πλαίσιο κάποιου έργου π.χ. αποκατάστασης πλακών πεζοδρομίων, ώστε να εξισορροπηθεί η υπέργεια βλάστηση με τη ρίζα.
Σε δέντρα που φύονται σε μικρά πεζοδρόμια με πενιχρό αυξητικό χώρο τα οποία «γειτονεύουν» και «εμποδίζουν» τη χρήση φωτιστικών σωμάτων, μπαλκονιών κ.ο.κ., καθώς και τη διέλευση πεζών.
Σε καρποφόρα δέντρα όπως π.χ. μουριές που λερώνουν ή προκαλούν ολισθηρότητα με τους καρπούς τους στα πεζοδρόμια.
Σε δέντρα που φύονται πλησίον φωτεινών σηματοδοτών, ρυθμιστικών ή πληροφοριακών πινακίδων, υπέργειων δικτύων εταιρειών κοινής ωφέλειας, αλλά και δρόμων με αυξημένη κυκλοφορία λεωφορείων και γενικότερα οχημάτων.
Γενικά σε δέντρα που παρουσιάζουν απόκλιση από την τυπική μορφή, σφάλματα δομής, καθώς και ανισορροπία/μονόπλευρη ανάπτυξη της κόμης.
ΕΔΕ: – Η κλάδευση, όταν αυτή κρίνεται απαραίτητη, θα πρέπει να γίνεται από ειδικευμένο και πιστοποιημένο συνεργείο και όχι από ανειδίκευτους εργάτες χαμηλού κόστους.
– Οι υπεύθυνοι γεωτεχνικοί θα πρέπει να έχουν εξειδίκευση στο αντικείμενο των κλαδεύσεων των δένδρων του αστικού χώρου.
ΔΔΠΠ: Όλοι οι επιβλέποντες της υπηρεσίας μας είναι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (γεωπόνοι ΠΕ ή ΤΕ, δασολόγοι ή δασοπόνοι) και οι περισσότεροι είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών και διδακτορικών διπλωμάτων. Στο πλαίσιο των σπουδών τους, οι εν λόγω ειδικότητες έχουν διδαχθεί μαθήματα αναφορικά με δενδροκομία, δασοκομία πόλεων, αρχιτεκτονική τοπίου και αστικό πράσινο κατά περίπτωση και ανάλογα με τις βασικές εγκύκλιες σπουδές τους. Το προσωπικό της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος, ιδίως το επιστημονικό, ενημερώνεται και επιμορφώνεται τακτικά μέσω ημερίδων, συνεδρίων, σεμιναρίων ή/και μεταπτυχιακών σπουδών στα προαναφερόμενα αντικείμενα, στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης και εκπαίδευσης και με σκοπό την κεφαλαιοποίηση και τη διάχυση της νέας γνώσης εντός της Υπηρεσίας. Αντιστοίχως, στις διακηρύξεις που συντάσσονται από τεχνικό προσωπικό κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος ώστε να συνεργαστεί ο Δήμος με ιδιώτες εργολήπτες πρασίνου, αναφέρεται ρητά και επί ποινή αποκλεισμού ότι όσοι κλαδεύουν, όπως και οι επιβλέποντες τους, θα πρέπει να έχουν συναφή ειδικότητα. Επιπρόσθετα, οι υποψήφιοι ανάδοχοι πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στα αντίστοιχα τεχνικά μητρώο και να διαθέτουν Πιστοποιητικό Προτύπων Διασφάλισης Ποιότητας για εργασίες πρασίνου, καθώς και αποδεδειγμένη πολυετή εμπειρία σε εργασίες πρασίνου.
ΕΔΕ: Τα δένδρα είναι μακρόβιοι οργανισμοί, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν από μέρους μας την απαραίτητη φροντίδα. Όταν ένα δένδρο παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα, αυτό δεν πρέπει απαραίτητα να υλοτομηθεί. Θα πρέπει να εξαντλούνται όλα τα μέσα για τη διάσωσή του και όταν αυτά αποτύχουν, μόνο τότε επιτρέπεται η υλοτομία και η άμεση αντικατάστασή του.
ΔΔΠΠ: Σε δέντρα που εμφανίζουν προβλήματα, η υπηρεσία μας προβαίνει στους κατάλληλους δενδροκομικούς χειρισμούς. Ειδικότερα όμως σε ακατάλληλα ή γηρασμένα δέντρα που βρίσκονται προς το τέλος του βιολογικού τους κύκλου και επιπρόσθετα εμφανίζουν αρκετά σφάλματα και ακανόνιστη δομή, θεωρείται επιβεβλημένη η κοπή και αντικατάστασή τους. Πριν από την οποιαδήποτε κοπή γίνονται οι κατάλληλες επεμβάσεις για άρση επικινδυνότητας, καθώς η διαδικασία για την κοπή είναι άκρως χρονοβόρα λόγω της δαιδαλώδους γραφειοκρατίας (π.χ. πληθώρα δικαιολογητικών και εγκρίσεις αρμόδιων αποφαινόμενων οργάνων και υπηρεσιών). Η υπηρεσία μας, εν συνεχεία, προγραμματίζει επαναφυτεύσεις ώστε να διατηρηθεί το περιβαλλοντικό ισοζύγιο πρασίνου.
