Την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2025, στις 19:30 εγκαινιάζεται στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο (Γ. Βαφόπουλου 3-5), έκθεση – Installation με θέμα «Κρεββάτια. Από τον Κ.Π. Καβάφη στον Γ. Ιωάννου και στο ολοκαύτωμα.». Πρόκειται για μια ιδιαίτερη έκθεση από τις συλλογές του Εθνογραφικού Κέντρου Γιώργη Μελίκη-Κέντρο Έρευνας Μάσκας, η οποία διοργανώνεται σε συνεργασία με το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο.
Σ΄ αυτή την έκθεση-Installation, το κρεββάτι μέσα από την ποίηση του Κ.Π. Καβάφη και τον συγγραφέα Γιώργο Ιωάννου με λογοτεχνική, αισθητική και νοηματική διάσταση, διευρύνει τα στενά του όρια και από προσωπικό και ιδιωτικό γίνεται βαθιά ανθρώπινο σε κάθε περίσταση της ζωής μας. Ο Γιώργης Μελίκης μέσα από την ευαίσθητη και πάντα διαφορετική ερευνητική του ματιά και αναζήτηση συνθέτει την ποίηση με τις παραστατικές τεχνικές και ανθρωπολογικές πρακτικές και η κορύφωση έρχεται με το σπαραχτικό ολοκαύτωμα των εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Στο βιωματικό σκεπτικό του για την σύνθεση και παρουσίαση αυτής της πρωτότυπης παραγωγής ο Γ. Μελίκης μεταξύ άλλων γράφει:
«Διαβάζοντας συχνά τα ποιήματα του Καβάφη καθώς και τα ετερόκλητα σχόλια για τη ζωή και το έργο του, «σχεδόν ανεπαισθήτως» στεκόμουνα στα 10 ποιήματα της συλλογής του που περιείχαν την λέξη κρεββάτι, γραμμένη μάλιστα με δυο β, πράγμα που ξάπλωνε… περισσότερο την φαντασία μου! Και όπως όλοι γνωρίζουμε, η ποίηση κεντάει την φαντασία και δίνει διέξοδο στις φαντασιώσεις μας. Το γεγονός ότι έζησα κοντά στον Χριστιανόπουλο και μιλώντας για την ζωή και την ποίησή του συχνά κατέληγε στο μότο «Ό,τι δεν μπορούμε να το ζήσουμε το κάνουμε ποίημα! Μια οργασμική φαντασίωση με την δυστυχία του ανεκπλήρωτου». «Ερώτων ατελών κάτι αβέβαιες μνήμες», λέει ο Καβάφης.
»Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που το κρεββάτι των γονιών μου ήταν από κείνες τις καριόλες, όπως τα λέγανε, σιδερένιο με σκαλιστές ζωγραφιστές ροζέτες στα κεφαλάρια και στρωμένο με ασπροκεντήματα και μπλακέτες της μάνας μου, με κρεβατόγυρους περίτεχνους και μαξιλαροθήκες σαν περιστέρια, ήταν μέρος της καθημερινής μου παραστατικής.
Αργότερα μια τραγική-κινηματογραφική φωτογραφία του Καβάφη διασωληνωμένος με τραχειοτομή σε κρεββάτι Νοσοκομείου προτού φύγει από καρκίνο του λάρυγγα, με έκανε να δω το κρεββάτι αλλιώς… Από ηδονικό, τραγικό!
Στις συλλεκτικές μου αναζητήσεις, τα κεφαλάρια και ειδικότερα αυτές οι επινικελωμμένες, μπρούτζινες, χάλκινες, μεταλλικές ζωγραφιστές ροζέτες με αγγελάκια, πουλιά, άνθη, μαιάνδρους, αμπελόφυλλα, οξείες και αμβλείες γωνίες με γοήτευαν ως δείγματα λαϊκής τέχνης, έκφρασης και αισθητικής ιδιωτικού χώρου!
»Όλα αυτά κατεργάστηκαν για πολλά χρόνια μέσα μου! Ονειρευόμουν μια έκθεση με θέμα: «Τα κρεββάτια του Καβάφη». Και για να το απενοχοποιήσω, μία έκθεση- instalation με τίτλο από το υπέροχο ποίημά του «Θυμήσου Σώμα».
»Και πράγματι, η έκθεση αυτή στήθηκε δυο φορές με μεγάλη επιτυχία.
Πρώτη φορά στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας με τίτλο «Ερώτων ατελών κάτι αβέβαιες μνήμες» και η δεύτερη με τίτλο «Θυμήσου, Σώμα» από το ομότιτλο ποίημα του Καβάφη στα πλαίσια της ART THESSALONIKI.
»Και ενώ πίστευα με την ανασφάλεια και σχετική έπαρση του συλλέκτη ότι είμαι ο μόνος που μαζεύω τέτοιο υλικό, ο παλιός μου φίλος Δημήτρης Ιωάννου, μας προσφέρει μια υπέροχη και αρκετά μεγάλη συλλογή του από τα στολίδια αυτά των κρεβατιών.
»Αρκετά από αυτά, σύμφωνα με τον συλλέκτη Δημήτρη Ιωάννου, ανήκαν σε Εβραίους της Θεσσαλονίκης, της Κατερίνης και της Βέροιας! Και έρχεται στο λογισμό μου το συνταρακτικό διήγημα του Γιώργου Ιωάννου «Κρεβάτι» από το βιβλίο του «Σαρκοφάγος». Εδώ είμαστε! Γυρνάω σπίτι και πιάνω το βιβλίο του Ιωάννου και διαβάζω και ξαναδιαβάζω το μισοξεχασμένο υπέροχο διήγημα που με αφορούσε. Εδώ, είπα, είμαστε! Μια έκθεση-Installation, εμπλουτισμένη συνέχεια της προηγούμενης με τίτλο. «Κρεβάτια» Από τον Κ.Π. Καβάφη στον Γ. Ιωάννου και στο ολοκαύτωμα».
Για τρίτη φορά η έκθεση εμπλουτισμένη και με τον παραπάνω τίτλο κρίθηκε από φίλους καθηγητές του Πανεπιστημίου της Ρώμης Sapientza σημαντική, όπου μεταφέρθηκε και φιλοξενήθηκε στο μεσαιωνικό Museo Tuscolano Scuderie Aldobrandini, Frascati από 5-13 Μαϊου 2024 και πέρασαν από αυτήν πάνω από 5.000 επισκέπτες. Εμπειρία μοναδική!»
Για τέταρτη φορά η ίδια έκθεση πραγματοποιείται στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο από 31 Οκτωβρίου έως 2 Δεκεμβρίου 2025.
Η έκθεση θα λειτουργεί στην αίθουσα Α΄ του 5ου ορόφου του Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου, Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 09:00 έως τις 14:00 και από τις 17:00 έως τις 21:00.
Η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό.
Στο πλαίσιο της έκθεσης – Installation «Κρεββάτια. Από τον Κ.Π. Καβάφη στον Γ. Ιωάννου και στο ολοκαύτωμα.» θα πραγματοποιηθούν ομαδικές ξεναγήσεις. Οι πολίτες καθώς και τα σχολεία που επιθυμούν να συμμετέχουν μπορούν να απευθύνονται για περισσότερες πληροφορίες στα τηλ. επικοινωνίας: 2313318692 και 2313318695 και στις ακόλουθες ηλεκτρονικές διευθύνσεις: n.kiramariou@thessaloniki.gr και c.brouzou@thessaloniki.gr, θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Η διάρκεια της κάθε ξενάγησης είναι 60-90 λεπτά.
Οι ξεναγήσεις για τους πολίτες θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2025 και τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2025, από τις 18:00 έως τις 19:30, ενώ για τα σχολεία θα γίνουν τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2025, την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2025, την Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2025 και τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2025, από τις 09:30 έως τις 11:00 και από τις 11:30 έως τις 13:00.
Λίγα λόγια για τον Γιώργη Μελίκη
