Ιστορική αναδρομή

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1932, οι εργασίες όμως για τη συγκρότησή της άρχισαν το 1938 από το Γεώργιο Βαφόπουλο, που υπήρξε ουσιαστικά ο πρώτος διευθυντής της και τα εγκαίνια της λειτουργίας της έγιναν την άνοιξη του 1939 σε μια αίθουσα του Μεγάρου της ΧΑΝΘ με 2.500 περίπου βιβλία. Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41 η Δημοτική Βιβλιοθήκη αναγκάστηκε να κλείσει το αναγνωστήριό της, οργάνωσε όμως ένα σύστημα δανεισμού βιβλίων στους τραυματίες της πόλης μας. Στη διάρκεια της Κατοχής σταμάτησε εντελώς να λειτουργεί και  τα βιβλία της περισώθηκαν σε διάφορες αποθήκες.

Μετά την απελευθέρωση, το 1945, επαναλειτούργησε στην οδό Αγίας Σοφίας και το 1947 μεταφέρθηκε στο 2^ο όροφο του Μεγάρου της ΧΑΝΘ, όπου λειτουργούσε συνεχώς μέχρι το Μάιο του 2000. Από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, το αναγνωστικό κοινό της πόλης έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ποιότητα και χρησιμότητα των υπηρεσιών που προσέφερε και προσφέρει.

Ίδρυσε ένα από τα πρώτα δανειστικά τμήματα στην Ελλάδα (1956), το πρώτο παράρτημα βιβλιοθήκης (Βιβλιοθήκη Κάτω Τούμπας, 1957) και την πρώτη κινητή βιβλιοθήκη (1963). Το 1984, αποφασίστηκε  ότι το προσωπικό των βιβλιοθηκών θα αποτελείται αποκλειστικά από βιβλιοθηκονόμους.

Το 1989, έτος κατά το οποίο εορτάστηκαν τα 50 χρόνια λειτουργίας της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, έγινε η πρώτη δωρεά από τον ποιητή Γεώργιο Βαφόπουλο – η δωρεά έφτασε στο ποσό των 120.000.000 δραχμών – για την ανέγερση νέας Κεντρικής Βιβλιοθήκης, πρόταση που αγκαλιάστηκε από τους Δημάρχους της πόλης, που προώθησαν το έργο μέσω του τεχνικού προγράμματος του Δήμου Θεσσαλονίκης και με ενέργειές τους, το ενέταξαν στο τεχνικό πρόγραμμα του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Θεσσαλονίκη 1997. Η επίπλωση του κτιρίου ολοκληρώθηκε με τη δωρεά 100.000.000 δραχμών της Ευθυμίας Επιβατιανού εις μνήμην του εκλιπόντος συζύγου της, καθηγητή του Α.Π.Θ., Παναγιώτη Επιβατιανού.   Τα εγκαίνια της νέας Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης έγιναν την 1^η Οκτωβρίου του 2001.

Σήμερα το δίκτυο βιβλιοθηκών του Δήμου Θεσσαλονίκης αποτελείται από την Κεντρική Βιβλιοθήκη, 14 Περιφερειακές Βιβλιοθήκες και μία Κινητή βιβλιοθήκη.

Τμήμα Κεντρικής Βιβλιοθήκης

 Στο Τμήμα εντάσσονται: η Κεντρική Παιδική Βιβλιοθήκη,  η Διεθνής Συλλογή, η Συλλογή Τεχνών και Επιστημών, η Λογοτεχνία και η Παλαιά Συλλογή, τα περιοδικά και οι εφημερίδες καθώς και το Γραφείο Εκδηλώσεων.

Εφημερίδες
(1^ο Υπόγειο- τηλ. 231331 8574)

Η Βιβλιοθήκη διαθέτει πλήρες αρχείο των Ημερησίων και Εβδομαδιαίων πολιτικών εφημερίδων που εκδόθηκαν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη μετά το 1974, αλλά και εκτενές αρχείο εφημερίδων που εκδόθηκαν ήδη από τον 19^ο αιώνα και εξής.

Ενδεικτικά αναφέρονται οι τίτλοι των τοπικών εφημερίδων, Μακεδονία, Ελληνικός Βορράς, Θεσσαλονίκη και των αθηναϊκών Ακρόπολις, Βήμα, Τα Νέα, Αυγή. Η παλαιότερη εφημερίδα της συλλογής είναι ο Αιών (1880).

Η Βιβλιοθήκη διαθέτει επίσης πλήρες αρχείο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως από το 1945 και εξής και εκτενές αρχείο προηγουμένων ετών με παλαιότερο φύλλο με ημερομηνία έκδοσης 16/28 Φεβρουαρίου 1833.

Λειτουργεί η τράπεζα νομικών πληροφοριών «Νομοτέλεια», πρόγραμμα που παρέχει τη δυνατότητα αναζήτησης πληροφοριών της ελληνικής νομοθεσίας-νομολογίας.

Υπάρχει έντυπος αλφαβητικός και χρονολογικός κατάλογος των εφημερίδων της συλλογής.

Για λόγους προστασίας και διατήρησης της συλλογής δεν επιτρέπεται να φωτοτυπηθούν φύλλα εφημερίδων. Δεμένοι τόμοι εφημερίδων είναι δυνατόν να φωτογραφηθούν μόνο στο χώρο της βιβλιοθήκης, με εξοπλισμό των ενδιαφερομένων, ύστερα από προφορική συνεννόηση με τον προϊστάμενο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης. Η ψηφιοποίηση των εφημερίδων σε dvd (από το Σεπτέμβριο του 2002), διευκολύνει ιδιαίτερα την χρήση τους από τους αναγνώστες. Επίσης  έχει ψηφιοποιηθεί η Εφημερίς των Βαλκανίων για τα έτη 1919-1950 και είναι σε εξέλιξη ψηφιοποίηση και άλλων παλαιών εφημερίδων της Θεσσαλονίκης

Κεντρική Παιδική Βιβλιοθήκη – Ισόγειο τηλ. 231331 8572, 231331 8573

Στο ισόγειο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης λειτουργεί Παιδική Βιβλιοθήκη, σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο, όπου έχει αναπτυχθεί συλλογή με 11.000 τίτλους βιβλίων μεταξύ των οποίων και μια μικρή συλλογή ξενόγλωσσων ενώ υπάρχουν και επιτραπέζια παιχνίδια. Από το Γραφείο Εκδηλώσεων του Τμήματος Κεντρικής Βιβλιοθήκης (τηλ. 2313318591) προγραμματίζονται και παρουσιάζονται σε καθημερινή σχεδόν βάση εκπαιδευτικά προγράμματα για το μαθητικό κοινό και  ενημέρωσής του για τον τρόπο λειτουργίας της βιβλιοθήκης. Επίσης, διοργανώνονται  δραστηριότητες όπως, ώρες παραμυθιού με αφήγηση, δραματοποίηση και χειροτεχνίες για  τους μικρούς μας φίλους, ενώ για μεγαλύτερα παιδιά λειτουργούν μουσικά και εικαστικά εργαστήρια, εκπαιδευτική ρομποτική, λέσχη ανάγνωσης και δημιουργικής γραφής  καθώς και πολλές άλλες δράσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Τα εκπαιδευτικά και ψυχαγωγικά προγράμματα που οργανώνονται στοχεύουν στην ανάπτυξη και διάδοση της φιλαναγνωσίας στα παιδιά και στους εφήβους.

Διεθνής Συλλογή – 1^ος όροφος – τηλ. 231331 8575

Στον 1^ο όροφο της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης λειτουργεί η «Διεθνής Συλλογή» με βιβλία σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες. Η συλλογή εμπλουτίζεται με δωρεές των προξενείων της πόλης. Ο νέος αυτός χώρος  λειτουργεί ως χώρος ενημέρωσης και ψυχαγωγίας με τη συνδιοργάνωση δράσεων και εκδηλώσεων με Πρεσβείες και Προξενεία.

Αίθουσα εκδηλώσεων
2^ος όροφος – τηλ. 231331 8593

Το Γραφείο Εκδηλώσεων διοργανώνει εκδηλώσεις και δραστηριότητες: Εκπαιδευτικές, μορφωτικές, ψυχαγωγικές δραστηριότητες, διαλέξεις, συνέδρια, ημερίδες και εκθέσεις βιβλίων. Επίσης πραγματοποιούνται ξεναγήσεις στους χώρους της βιβλιοθήκης, σε οργανωμένες ομάδες, προκειμένου να ενημερωθούν για το υλικό της βιβλιοθήκης και να γνωρίσουν τον τρόπο λειτουργίας της.

Επιστήμες και Τέχνες
3^ος όροφος-τηλ. 231331 8576

Η συλλογή του 3^ου ορόφου αποτελείται από 31.000 τόμους βιβλίων. Είναι οργανωμένη σύμφωνα με τα διεθνή βιβλιοθηκονομικά πρότυπα και καλύπτει τομείς της ιατρικής, της ιστορίας, της φιλοσοφίας, της θρησκείας, των καλών τεχνών και γενικά των επιστημών. Στο σύνολο της είναι δανειστική και αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τους ερευνητές, φοιτητές, εκπαιδευτικούς  και τους απλούς αναγνώστες.

Λογοτεχνία – Παλαιά Συλλογή – 4^ος όροφος – τηλ. 231331 8571 & 231331 8578

Λογοτεχνία

Στον 4ο όροφο υπάρχει η συλλογή 32.000 τόμων Λογοτεχνίας, Γλώσσας-Γλωσσολογίας, Μαγειρικής και Κόμικς, η οποία δανείζεται με κάρτα δανεισμού.

Παλαιά Συλλογή

Επίσης στον 4ο όροφο στεγάζεται η συλλογή 48.000 τόμων από παλαιότερες εκδόσεις (έως το 1983), με θέματα Λογοτεχνίας, Φιλοσοφίας, Κοινωνικών Επιστημών, Τεχνών και Τεχνολογίας. Τα βιβλία της συλλογής αυτής δεν δανείζονται, χρησιμοποιούνται στο χώρο της βιβλιοθήκης, (απαραίτητη η αστυνομική ταυτότητα) και μπορούν να φωτογραφηθούν. Μεγάλο μέρος της συλλογής έχει καταχωρηθεί στον ηλεκτρονικό κατάλογο της Βιβλιοθήκης.

Σπάνια Βιβλία

Η συλλογή περιλαμβάνει 157 τίτλους. Ο παλαιότερος τίτλος της συλλογής είναι το αρχέτυπο ”Γραμματικής Εισαγωγή” του Θεοδώρου Γαζή (δεξιότητι Άλδου Μανουτίου, 1495). Υπάρχει αλφαβητικός και χρονολογικός κατάλογος. Η πρόσβαση στο υλικό της συλλογής αυτής είναι αυστηρά περιορισμένη.

Περιοδικά
(5^ος όροφος-τηλ. 231331 8579)

Η συλλογή των περιοδικών αποτελείται από 12.500 τόμους και 1817 τίτλους, ενώ οι τρέχουσες συνδρομές είναι 251 τίτλοι. Τα περιοδικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο στο χώρο της βιβλιοθήκης.

Τμήμα Βιβλιοθηκονομικής Υποστήριξης – 6^ος όροφος – τηλ. 231331 8581

Το τμήμα υποστηρίζει τη λειτουργία ολόκληρου του δικτύου βιβλιοθηκών. Είναι υπεύθυνο για τον εμπλουτισμό των συλλογών, την καταλογογράφησή  τους και την καλή λειτουργία του καταλόγου. Επίσης, ασχολείται με την προσέλκυση, παραλαβή, αξιολόγηση δωρεών από φορείς και ιδιώτες.

Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης – 7^ος όροφος – τηλ. 231331 8587, 2313317588

Ασχολείται με όλες τις διοικητικές διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία της βιβλιοθήκης

Γραφείο Εκδηλώσεων – 8^ος όροφος – τηλ. 231331 8591, 231331 8592 & 2313318593

Το Γραφείο Εκδηλώσεων εκπονεί και διοργανώνει εκδηλώσεις για παιδιά, εφήβους και ενήλικες σε όλο το δίκτυο των βιβλιοθηκών του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Οργάνωση και λειτουργία