14.8 C
Thessaloniki

Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο

“Τη βραδιά εκείνη επιστρέψαμε στο σπίτι μας, με τη συνείδηση
πως είχαμε εκπληρώσει ένα απλό κοινωνικό μας καθήκον”

Έτσι ένιωσαν η Αναστασία και ο Γεώργιος Βαφόπουλος όταν, μια βραδιά του Νοέμβρη του 1979, δήλωναν στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης ότι διαθέτουν ολόκληρη την περιουσία τους, απόκτημα σαράντα χρόνων δουλειάς, για την δημιουργία ενός πολιτιστικού κέντρου.  Ίσως, γιατί μόνον ένας Ποιητής και μία Δασκάλα νιώθουν τόσο απλά το κοινωνικό τους καθήκον.

Αποτέλεσμα αυτού του κοινωνικού καθήκοντος ήταν η δημιουργία του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου.

Το Κέντρο κτίστηκε με χρήματα του ζεύγους Βαφόπουλου σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης,  στον Ανατολικό τομέα της πόλης, στην οδό Γ. Βαφόπουλου 3.  Το εν λόγω οικόπεδο επιλέχθηκε λόγω θέσεως ως το καταλληλότερο για το σκοπό αυτό.

Το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο είναι ένα ενιαίο συγκρότημα που αποτελείται από δύο συνεχόμενα εξαώροφα κτίρια, συνολικού εμβαδού 4.000 τ.μ. Το Α’ κτίριο θεμελιώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1981 και εγκαινιάστηκε στις 29 Οκτωβρίου 1983.  Το Β’ κτίριο θεμελιώθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1986 και εγκαινιάστηκε στις 7 Ιουνίου 1989.

Το κτιριακό συγκρότημα είναι διαρρυθμισμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρεται για κάθε είδους πνευματικές, καλλιτεχνικές και εικαστικές  εκδηλώσεις. Περιλαμβάνει ένα Θέατρο (χωρητικότητας 180 ατόμων), μία αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων (χωρητικότητας 150 ατόμων) και τρεις εκθεσιακούς χώρους (δύο αίθουσες στον 5ο όροφο και μία αίθουσα στο φουαγιέ του Θεάτρου).

Αποτελεί Τμήμα της Διεύθυνσης Βαφοπούλειου και Πνευματικών Ιδρυμάτων  του Δήμου Θεσσαλονίκης και λειτουργεί με δύο γραφεία, Γραφείο Βιβλιοθηκών και Γραφείο Πολιτιστικών Εκδηλώσεων και Εικαστικών Τεχνών και λειτουργεί με προσωπικό ικανό να ανταποκρίνεται στις ειδικές απαιτήσεις των προγραμμάτων του.  Εποπτεύεται, σύμφωνα με το καταστατικό του, από εννιαμελή Εφορευτική επιτροπή, με πρόεδρο τον Δήμαρχο ή τον αντιπρόσωπό του.  Στα υπόλοιπα οκτώ μέλη, αντιπροσωπεύονται με εκπροσώπους τους όλες οι πολιτικές παρατάξεις που συμμετέχουν στο Δημοτικό Συμβούλιο, τα δε λοιπά μέλη είναι προσωπικότητες, που προέρχονται από τους χώρους της λογοτεχνίας, της μουσικής, των εικαστικών τεχνών, του τύπου και της επιστήμης της πόλης μας.

  • Εφορευτική Επιτροπή Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου

    ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΟΥ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ Πρόεδρος
    ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Τουρισμού
    ΒΑΦΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΗ ∆ωρήτρια
    ΠΑΤΡΩΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μέλο ΕΕΠ ΠΑ.ΜΑΚ Μουσικοπαιδαγωγός
    ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Αρχιμουσικός
    ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ ΑΦΡΟ∆ΙΤΗ Δημοσιογράφος
    ΚΟΥΡΑΚΗ ΑΡΓΥΡΩ Σύμβουλος Κοινότητας 5ου ∆ιαμερίσματος
    ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ Αρχιτέκτων
    ΣΟΥΡΒΙΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Νομικός-Αναλυτής Τροχαίων Ατυχημάτων-Ταξίαρχος ΕΛ. ΑΣ (ε.α)
    ΕΛΛΗ ΒΟΥΖΟΓΛΑΝΗ – Προϊσταμένη Τμήματος Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου
    ΠΡΟΖΟΥ ΖΩΗ Γραμματέας της Εφορευτικής Επιτροπής

     

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Γ. Βαφοπούλου 3
ΤΚ. 546 46
Τηλέφωνο Επικοινωνίας:
231 331 8700
vafopoulio@thessaloniki.gr
Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Διεύθυνσης:
Μαρία Τατάγια
Προϊστάμενος Τμήματος:
Έλλη Βουζογλάνη

Εσωτερικός κανονισμός

“Τη βραδιά εκείνη επιστρέψαμε στο σπίτι μας, με τη συνείδηση
πως είχαμε εκπληρώσει ένα απλό κοινωνικό μας καθήκον”

Έτσι ένιωσαν η Αναστασία και ο Γεώργιος Βαφόπουλος όταν, μια βραδιά του Νοέμβρη του 1979, δήλωναν στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης ότι διαθέτουν ολόκληρη την περιουσία τους, απόκτημα σαράντα χρόνων δουλειάς, για την δημιουργία ενός πολιτιστικού κέντρου.  Ίσως, γιατί μόνον ένας Ποιητής και μία Δασκάλα νιώθουν τόσο απλά το κοινωνικό τους καθήκον.

Αποτέλεσμα αυτού του κοινωνικού καθήκοντος ήταν η δημιουργία του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου.

Το Κέντρο κτίστηκε με χρήματα του ζεύγους Βαφόπουλου σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης,  στον Ανατολικό τομέα της πόλης, στην οδό Γ. Βαφόπουλου 3.  Το εν λόγω οικόπεδο επιλέχθηκε λόγω θέσεως ως το καταλληλότερο για το σκοπό αυτό.

Το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο είναι ένα ενιαίο συγκρότημα που αποτελείται από δύο συνεχόμενα εξαώροφα κτίρια, συνολικού εμβαδού 4.000 τ.μ. Το Α’ κτίριο θεμελιώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1981 και εγκαινιάστηκε στις 29 Οκτωβρίου 1983.  Το Β’ κτίριο θεμελιώθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1986 και εγκαινιάστηκε στις 7 Ιουνίου 1989.

Το κτιριακό συγκρότημα είναι διαρρυθμισμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρεται για κάθε είδους πνευματικές, καλλιτεχνικές και εικαστικές  εκδηλώσεις. Περιλαμβάνει ένα Θέατρο (χωρητικότητας 180 ατόμων), μία αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων (χωρητικότητας 150 ατόμων) και τρεις εκθεσιακούς χώρους (δύο αίθουσες στον 5ο όροφο και μία αίθουσα στο φουαγιέ του Θεάτρου).

Αποτελεί Τμήμα της Διεύθυνσης Βαφοπούλειου και Πνευματικών Ιδρυμάτων  του Δήμου Θεσσαλονίκης και λειτουργεί με δύο γραφεία, Γραφείο Βιβλιοθηκών και Γραφείο Πολιτιστικών Εκδηλώσεων και Εικαστικών Τεχνών και λειτουργεί με προσωπικό ικανό να ανταποκρίνεται στις ειδικές απαιτήσεις των προγραμμάτων του.  Εποπτεύεται, σύμφωνα με το καταστατικό του, από εννιαμελή Εφορευτική επιτροπή, με πρόεδρο τον Δήμαρχο ή τον αντιπρόσωπό του.  Στα υπόλοιπα οκτώ μέλη, αντιπροσωπεύονται με εκπροσώπους τους όλες οι πολιτικές παρατάξεις που συμμετέχουν στο Δημοτικό Συμβούλιο, τα δε λοιπά μέλη είναι προσωπικότητες, που προέρχονται από τους χώρους της λογοτεχνίας, της μουσικής, των εικαστικών τεχνών, του τύπου και της επιστήμης της πόλης μας.

  • Εφορευτική Επιτροπή Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου

    ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΟΥ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ Πρόεδρος
    ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Τουρισμού
    ΒΑΦΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΗ ∆ωρήτρια
    ΠΑΤΡΩΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μέλο ΕΕΠ ΠΑ.ΜΑΚ Μουσικοπαιδαγωγός
    ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Αρχιμουσικός
    ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ ΑΦΡΟ∆ΙΤΗ Δημοσιογράφος
    ΚΟΥΡΑΚΗ ΑΡΓΥΡΩ Σύμβουλος Κοινότητας 5ου ∆ιαμερίσματος
    ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ Αρχιτέκτων
    ΣΟΥΡΒΙΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Νομικός-Αναλυτής Τροχαίων Ατυχημάτων-Ταξίαρχος ΕΛ. ΑΣ (ε.α)
    ΕΛΛΗ ΒΟΥΖΟΓΛΑΝΗ – Προϊσταμένη Τμήματος Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου
    ΠΡΟΖΟΥ ΖΩΗ Γραμματέας της Εφορευτικής Επιτροπής

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Γ. Βαφοπούλου 3
ΤΚ. 546 46
Τηλέφωνο Επικοινωνίας:
231 331 8700
vafopoulio@thessaloniki.gr
Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Διεύθυνσης:
Μαρία Τατάγια
Προϊστάμενος Τμήματος:
Έλλη Βουζογλάνη

Εσωτερικός κανονισμός
  • Αρχείο Γ. Θ. Βαφόπουλου
  • Συλλογή Έργων Τέχνης
  • Λογοτεχνικά Περιοδικά Θεσσαλονίκης
  • Δωρεά οικογένειας Γιώργου Ιωάννου

Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ 1993 – 2003

Διακρίνονται από αριστερά προς τα δεξιά. Όρθιοι: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Δ. Δάλλας, Δεξ. Αντωνιάδης, Αν. Μισιρλόγλου, Αντ. Χαμουδόπουλος, Λέαν. Παλαμάς. Καθισμένοι: Αιμ. Ριάδης, Αγλαϊα Σχοινά, Κωστής Παλαμάς, Άννα Χαμουδοπούλου, Ν. Βέης, Κ. Ρέσσος. Από το Αρχείο του ποιητή.Ο Κωστής Παλαμάς στη Θεσσαλονίκη το 1927


Το αρχείο λίγους μήνες πριν από το θάνατο του Βαφόπουλου το Σεπτέμβριο το 1996, μεταφέρθηκε από την οικία του, στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, στον ειδικό για την υποδοχή του χώρο, στο “Σπουδαστήριο του Γ.Θ. Βαφόπουλου”. Ένα μέρος της προσωπικής του βιβλιοθήκης είχε μεταφερθεί ήδη λίγα χρόνια πριν. Η μεταφορά του αρχείου στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο αναφέρεται επίσης στη διαθήκη που άφησε ο Γ. Βαφόπουλος.

Το αρχείο ως το 1988 είχε ταξινομηθεί, χωρίς να καταγραφεί, από τη φιλόλογο Κατερίνα Κωστίου, με την επιτήρηση του ίδιου του Γ.Βαφόπουλου. Ως αποτέλεσμα της εργασίας αυτής ήταν η αξιόλογη έκδοση, από την ίδια την Κ. Κωστίου, του έργου “Εργογραφία – Βιβλιογραφία Γ.Θ. Βαφόπουλου 1918 – 1988”. Μετά την καταγραφή αυτή, ανέλαβαν κατά καιρούς διάφορα πρόσωπα την ταξινόμηση του αρχείου, χωρίς όμως να το καταγράψουν και να το περιγράψουν. Από το  1998 υπεύθυνος του αρχείου είναι αρχειονόμος, υπάλληλος του Βαφοπουλείου.

Το υλικό του αρχείου είναι ταξινομημένο σε κατηγορίες που είχε δημιουργήσει ο ίδιος ο Γ.Θ. Βαφόπουλος (αρχή του Αρχειακού Δεσμού). Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, τα τεκμήρια ομαδοποιήθηκαν σε σειρές με κριτήριο το περιεχόμενό τους, π.χ. αλληλογραφία, χειρόγραφα των έργων, αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών. Στη συνέχει στο εσωτερικό κάθε σειράς, τα τεκμήρια ταξινομήθηκαν σε φακέλους και υποφακέλους σύμφωνα με τη χρονολογία τους, ή την αλφαβητική τους σειρά.

Η εικόνα του αρχείου του Γ.Θ. Βαφόπουλου σήμερα, αντιστοιχεί στο παρακάτω διάγραμμα ταξινόμησης:

Ι) Σειρά: Αλληλογραφία

Περιλαμβάνει την αλληλογραφία (επιστολές ταχυδρομικά δελτάρια, κάρτες και τηλεγραφήματα) του Γ.Θ. Βαφόπουλου με διάφορα φυσικά πρόσωπα καθώς και με νομικά πρόσωπα δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου (κρατικούς οργανισμούς, συλλόγους, περιοδικά, εφημερίδες). Καλύπτει μια μεγάλη χρονική περίοδο (1922 – 1996) και προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες τόσο για την προσωπική ζωή, τη σχέση και την ιστορία των αλληλογράφων όσο και για τις ιδέες και τις θέσεις τους σε όλα τα πνευματικά ζητήματα της χώρας και κυρίως της Θεσσαλονίκης. Αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχουνε επιστολές προς τον Βαφόπουλο από τους Κ.Π.Καβάφη, Κωστή Παλαμά, Νίκο Καζαντζάκη, Άγγελο Σικελιανό, Οδυσσέα Ελύτη, Γρηγόριο Ξενόπουλο,  Ηλία Βενέζη, Παντελή Πρεβελάκη, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, και Πέτρο Χάρη.

ΙΙ) Σειρά: Χειρόγραφα

Στα χειρόγραφα περιλαμβάνονται όλα τα έργα, δημοσιευμένα και ανέκδοτα, καθώς επίσης και ομιλίες, συνεντεύξεις, συμμετοχές σε συνέδρια και επιτροπές, στις οποίες έλαβε μέρος κατά καιρούς ο συγγραφέας. Στα χειρόγραφα αυτά βρίσκονται σχεδιάσματα έργων, προγενέστερα στάδια, τελική μορφή και αντίγραφα των έργων.

ΙΙΙ) Σειρά: Μεταφράσεις

Περιλαμβάνει τις μεταφράσεις που έγιναν κατά καιρούς, κυρίως στο ποιητικό έργο του Γ.Θ. Βαφόπουλου στην αγγλική, γαλλική, τούρκικη και γιουγκοσλάβικη γλώσσα, δημοσιευμένες και ανέκδοτες, καθώς και διάφορα σχεδιάσματα μεταφράσεων και αντίγραφα.

IV) Σειρά: Αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών

Περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αποκομμάτων εφημερίδων και περιοδικών, με δημοσιεύσεις άλλων, αλλά και του ίδίου, που αναφέρονται σε διάφορα πνευματικά ή κοινωνικά ζητήματα που απασχόλησαν κατά καιρούς την κοινωνία της Θεσσαλονίκης, καθώς και παρουσιάσεις, κριτικές ή αναλύσεις τρίτων για το λογοτεχνικό και κοινωνικό του έργο.

V) Σειρά: Προσωπικά

Σε αυτή περιλαμβάνονται τόσο τα προσωπικά έγγραφα του Γ.Θ. Βαφόπουλου που αφορούν κυρίως στη ζωή του, όσο και τα διάφορα μετάλλια, έπαινοι, διακρίσεις που του απονεμήθηκαν κατά καιρούς, καθώς και κασέτες και βιντεοταινίες από διάφορες εκδηλώσεις που αναφέρονται στο λογοτεχνικό και κοινωνικό του έργο.

VI) Σειρά: Βιβλιοθήκη του Γ.Θ. Βαφόπουλου

Περιλαμβάνει την προσωπική βιβλιοθήκη του που αποτελείται από 6.000 τόμους βιβλίων ταξινομημένη από βιβλιοθηκονόμο κατά θέμα και αλφαβητικά κατά συγγραφέα, καθώς και 1.000 τεύχη περιοδικών.

VII) Σειρά: Φωτογραφίες – Σκίτσα – Πίνακες

Φωτογραφίες του Γ.Θ. Βαφόπουλου σε διάφορες ηλικίες, οικογενειακές, καθώς και φωτογραφίες του ποιητή με προσωπικότητες του πνευματικού και πολιτικού κόσμου της χώρας μας. Σκίτσα και προσωπογραφίες του, από διάφορους καλλιτέχνες καθώς και η προσωπική του πινακοθήκη που αποτελείται από 50 περίπου έργα.

VIII) Σειρά: Δημοσιευμένα έργα

Αυτά αποτελούν έναν μεγάλο αριθμό αντιτύπων των δημοσιευμένων έργων του Γ.Θ. Βαφόπουλου, καθώς και μερικά περιοδικά με αφιερώματα στον συγγραφέα.

  1. IX) Σειρά: Ποικίλα

Περιέχει προσκλήσεις σε ιδιωτικές και δημόσιες συγκεντρώσεις, καθώς και προγράμματα θεάτρων, όπως και διάφορα άλλα έντυπα που βρέθηκαν στα έγγραφα του αρχείου και δεν μπορούν να ενταχθούν στις παραπάνω κατηγορίες.

  1. X) Σειρά: Αναστασία Βαφοπούλου

Περιλαμβάνει τη προσωπική βιβλιοθήκη της Αναστασίας Βαφοπούλου που αποτελείται από 2.000 τόμους βιβλίων, κυρίως ξενόγλωσσα, την αλληλογραφία της, χειρόγραφά της, καθώς και διάφορα άλλα προσωπικά έγγραφα και αντικείμενά της.

Στον ίδιο χώρο στο “Σπουδαστήριο του Γ.Θ. Βαφόπουλου” βρίσκονται τα γραφεία του ζεύγους, με τον προσωπικό εξοπλισμό του καθενός.

Η συντροφιά των “Μακεδονικών Ημερών” το 1938. Διακρίνονται από αριστερά προς τα δεξιά. Όρθιοι: Τάκης Βαρβιτριώτης, Γ. Θέμελεης, Στρ. Δούκας, Ν. Γ. Πεντζίκης, Στ. Ξεφλούδας, Αντ. Λεβής. Καθισμένοι: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Βασ. Τατάκης, Π. Σπανδωνίδης, Αλκ. Γιαννόπουλος, Γ. Δέλιος. Από το Αρχείο του ποιητή.

Σημαντικές υπήρξαν και κατά τη δεύτερη δεκαετία λειτουργίας του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου οι εικαστικές εκδηλώσεις. Δόθηκε προς χρήση και ο δεύτερος χώρος στον 5° όροφο κι έτσι, στις δύο πλέον μεγάλες αίθουσες, φιλoξενήθηκε ένας μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών, που υπηρετούν διάφορους τομείς τέχνης, όπως, ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, κατασκευές, εγκαταστάσεις, φωτογραφία και άλλα. Έλληνες δημιουργοί, καταξιωμένοι και νεώτεροι, παρουσίασαν το έργο τους, αναδρομικού χαρακτήρα ή πρόσφατο, προσφέροντας τη δυνατότητα στο κοινό της πόλης, τους επισκέπτες της και τα σχολεία, μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, να γνωρίσουν τάσεις και καλλιτεχνικές τεχνοτροπίες, ποικιλόμορφους τρόπους προσέγγισης πλήθους θεμάτων και ιδεών.

Όλες οι εκθέσεις συνοδεύτηκαν από καταλόγους, με βιογραφικά σημειώματα, κριτικά κείμενα και εικόνες των έργων των εκθετών καλλιτεχνών, δημιουργώντας έτσι ένα πλούσιο αρχείο εκδόσεων, προσιτό σε κάθε ενδιαφερόμενο μελετητή.

Χάρη στις δωρεές ενός ή περισσοτέρων έργων των συμμετεχόντων, από την αρχή ακόμα της λειτουργίας του Βαφοπουλείου, δημιoυργήθηκε μια αξιοσημείωτη συλλoγή έργων τέχνης, γεγονός που oδήγησε στην απόφαση της μόνιμης έκθεσής της σε δύο χώρους 6ου ορόφου του κτιρίου, διαμορφωμένους με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες.

Τη συλλογή της Πινακοθήκης του Βαφοπουλείου, λόγω του τρόπου με τον’ οποίο συγκροτήθηκε, χαρακτηρίζει ποικιλία εκφραστικών τύπων και ποιοτικές διαβαθμίσεις. Και είναι φυσικό, καθώς προέρχεται μόνο από δωρεές, με αποτέλεσμα και ο χαρακτήρας της να είναι αποσπασματικός. Ιδιαίτερος και ενδεικτικός ωστόσο, γιατί καταγράφει τον πλουραλισμό των εκθεσιακών δραστηριοτήτων και τους στόχους του Κέντρου να ενισχύσει και να προβάλλει, τόσο το δυναμικό των Θεσσαλονικέων, όσο και εκείνων των καλλιτεχνών που εργάζονται σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Η συλλoγή, άγνωστη ακόμα στο ευρύ κοινό, καλύπτει μέρος της σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας. Αρκετοί από τους καλλιτέχνες που την εκπροσωπούν με έργα τους, έχουν διαγράψει μια μακρόχρονη και ιδιαίτερα σημαντική πορεία στον τομέα τους, όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο αλλά και το εξωτερικό, ενώ οι προσπάθειες πολλών από τους νεώτερους στα δρώμενα της τέχνης, αποτελούν αξιόπιστα δείγματα δουλειάς, θετικά βήματα στη σύγχρονη εικαστική πραγματικότητα.

Η συνύπαρξη των έργων των παλαιότερων με των νέων, ως εικόνα συνόλου, παρέχει τη δυνατότητα για μορφολογικές αναλογίες, για ανιχνεύσεις που θα δώσουν το έναυσμα, για να ιδωθούν παραλλαγές και εξελίξεις διαφόρων τάσεων στη ζωγραφική, κυρίως ακόμα και σε περιπτώσεις που τα έργα των νεώτερων παρουσιάζουν αδυναμίες στη διατύπωση. Άλλωστε το σύνολο της συλλογής δίνει στοιχεία για τις αισθητικές προτιμήσεις ενός κοινωνικού χώρου, σε συγκεκριμένες περιόδους. προσφέροντας τη δυνατότητα να διαπιστωθούν τόσο οι θεωρητικές όσο και οι ιδεολογικές επιλογές, όπως και οι αντιπαραθέσεις ιδεών, που και αυτές διαμορφώνουν, στο χρόνο, την ελληνική τέχνη του καιρού μας.

Αν και τα περισσότερα έργα δε φέρουν τίτλο, είναι προφανές ότι περιστρέφονται σε θέματα γύρω από την ανθρώπινη μορφή, το περιβάλλον, φυσικό και αστικό, τη νεκρή φύση. Στην υφολογική τους ποικιλία, ανάλογα με το πώς ο κάθε καλλιτέχνης συλλαμβάνει το θέμα, θέλοντας να προβάλλει τις σημειολογικές του κατευθύνσεις και αναφορές, όσο και στη λειτουργική χρήση και εκμετάλλευση των υλικών μέσων, συνίστανται οι διαφορές,. που καθορίζουν και το προσωπικό αισθητήριο, με όλες τις κορυφώσεις ή αδυναμίες του.

Ελάχιστα αλλά ενδεικτικά είναι τα έργα καλλιτεχνών που εκλείπουν μια ελαιογραφία του Πολύκλειτου Ρέγκου, με άποψη της παλιάς πόλης και τα κάστρα της, ένα σχέδιο και ένα λάδι του Γιώργου Γουναρόπουλου, με θέμα τη γυναικεία μορφή, ένα υπαιθριστικό τοπιογραφικό σχέδιο του Βρασίδα Τσούχλου, μια αφηρημένη σύνθεση του Νίκου Σαχίνη, μια επίσης αφηρημένη σύνθεση του Όμηρου Γεωργιάδη, ένα μολυβοσχέδιο του Γιαννούλη Χαλεπά με σπουδές αγαλματικών τύπων, μια ελαιογραφία αφηρημένου εξπρεσιονισμού του Βρασίδα Βλαχόπουλου.

Λιγοστά είναι και τα έργα μεγαλύτερων, ηλικιακά, καλλιτεχνών, που δίδαξαν n ακόμα διδάσκουν στις Σχολές Καλών Τεχνών Αθήνας και Θεσσαλονίκης και στο Πολυτεχνείο τρία χαρακτικά δοκίμια του Παναγιώτη Τέτση – μία προσωπογραφία και δύο αναφορές σε νησιώτικα τοπία, μια σύνθεση του Γιώργου Κονταξάκη μικτής τεχνικής, ένα πολλαπλό σχέδιο του Βαγγέλη Δημητρέα, με αφορμή ένα δέντρο, ένα πορτρέτο του Χρόνη Μπότσογλου, φιλοτεχνημένο με λάδι.

Με λίγα έργα, αφηρημένων διατυπώσεων, εκπροσωπούνται και νεώτεροι καθηγητές, που υπηρετούν στις προαναφερόμενες σχολές, όπως ο Γιώργος Λαζόγκας, ο Γιώργος Μήλιος και ο Γιάννης Φωκάς.

Καλλιτέχνες με πολυετή δράση και ήθος στους τομείς που επέλεξαν, ο Κωνσταντίνος Ανδρέου, ο Σωτήρης Ζερβόπουλος, ο Φώνης Ζογλοπίτης, ο Κώστας Λούστας, ο Σαράντης Καραβούζης, n Νίκη Καναγκίνη, δίνουν το παρόν τους με έργα της καλλιτεχνικής τους ωριμότητας, δηλωτικά των μορφοπλαστικών επιλογών, που με συνέπεια ακολουθούν εδώ και πολλά χρόνια.

Τα περισσότερα έργα ανήκουν σε νεώτερους καλλιτέχνες. Η δομική  σύσταση των θεμάτων τους παραπέμπει σε εξπρεσιονιστικές γραφές, σε παραμoρφωτικούς συσχετισμούς n περίτεχνους γραφισμούς, σε επιθέσεις ποικίλων υλικών πάνω στη ζωγραφική επιφάνεια, που εν μέρει απλοποιούν την απόδοση της εικόνας, ουσιαστικά όμως συνιστούν τη συμβολική προέκταση των ιδεών τους.

Έργα των Δημήτρη Ξόνογλου, Παύλου Βασιλειάδη, Γιώργου Ξένου, Θανάση Παπιώτη, Έλλης Χρυσίδου, Γιώργου Κουβάκι, Γιώργου Χατζάκη, Γιώργου Διβάρη, Τζένης Λεοντιάδου – Τζαμτζή, Ρούλας Ακαλέστου, Καίτης Θεοδώρου, Βάσως Κυριάκη, Ρηνιώς Μουρέλου, Κώστα Κοντογιάννη, Τάκη Στεφάνου, κ.α., εκφρασμένα μέσα από μυστικές διαδρομές και πλήθος συναισθηματικών φορτίσεων πλαισιώνουν τη συλλογή και, με τη διαφορετικότητά τους την εμπλουτίζουν, διευρύνοντας την εικόνα της.

Στο σύνολό της n συλλογή καλύπτει ποικίλες εκδοχές σύγχρονων αναζητήσεων, σημειολογικές βουλήσεις που καθορίζουν αισθητικές και τεχνικές απόψεις και, κυρίως, γεννά μνήμες, αν ανατρέξει κανείς στη κάθε περίπτωση ξεχωριστά, και θυμηθεί το πέρασμα των δημιουργών που την εκπροσωπούν, από το Βαφοπούλειο, τη γόνιμη συνεργασία και τις προσδοκίες τους για την αποδοχή του πολιτιστικού τους έργου.

Έλλη Καπλάνη Κοκκίvn
lστορικός, Κριτικός Τέχνης

Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ 1993 – 2003

Για πριν το 1920 βέβαια ο κ. Βαφόπουλος είπε ότι «ήμασταν έρημη χώρα». Τα πρώτα περιοδικά που άρχισαν να εμφανίζονται στα γράμματα στη Θεσσαλονίκη ήταν το περιοδικό «Τέχνη» κατά το 1921-22, τα «Μακεδονικά Γράμματα» 1922-24 όπου κυκλοφόρησαν 21 τεύχη και το 1932 εμφανίζεται ένα από τα σοβαρότερα και εγκυρότερα περιοδικά «Οι Μακεδονικές ημέρες» που κυκλοφόρησε μέχρι το 1939 και μετά το 1952-53. Το περιοδικό «Η Νέα Πνοή» 1936-38, «Οι μνήμες» 1937-40, «Τα Μακεδονικά Γράμματα» τον τελευταίο χρόνο της κατοχής, 10 τεύχη. Το φοιτητικό περιοδικό «Ξεκίνημα» το οποίο είχε πραγματικά και μία παρουσία στον χώρο της λογοτεχνίας την περίοδο της κατοχής, ακολούθησε το 1945-48 «Ο Κοχλίας» το 1936-38 και 1946-54 οι «Μορφές». Στην συνέχεια από το 1955 μέχρι σήμερα «Η νέα Πορεία» είναι το μακροβιότερο περιοδικό στην πόλη μας με μια παρουσία χρόνων.

Ακολούθησε η «Διαγώνιος» από το  1958-85, η «Κριτική» από το 1959-61, το «Τραμ» στην διάρκεια της δικτατορίας από το 1971-72 και στην συνέχεια από το 1976-79 και το 1987 ξεκίνησε την τρίτη του διαδρομή. Επίσης από το 1979 μέχρι και σήμερα τα «Βορειοελλαδικά» που είναι περιοδικό με ευρύτερους χώρους καλύπτει και χώρους ιστορίας, λαογραφίας. Ένα διάστημα επίσης από το 1982-84 ο «Ιανός». Από το 1985 και μετά το κλείσιμο της «Διαγωνίου», η πόλη της Θεσσαλονίκης είχε μείνει ουσιαστικά με ένα περιοδικό λογοτεχνικό και από το 1985 έχουμε μία έξαρση. Ουσιαστικά έχουμε τέσσερα καινούρια περιοδικά αν θεωρήσουμε καινούριο και το «Τραμ» που μπαίνει στην τρίτη του διαδρομή.

Την «Παραφυάδα» που καλύπτει τον χώρο της πεζογραφίας βέβαια είναι ετήσια έκδοση και δεν ξέρω πόσο μπορούμε να το θεωρήσουμε με την ορθόδοξη σημασία του περιοδικού.  Τα «Τραμ», τον «Παρατηρητή» και το «Εντευκτήριο».

Είναι γεγονός ότι αν δει κανείς τον περιοδικό τύπο της Θεσσαλονίκης με αυτή την αναδρομή, συνήθως σε κάθε  περίοδο κυκλοφορούσαν δύο περιοδικά. Το ένα παραδοσιακό και το άλλο νεοτεριστικό, μοντέρνο. Οι Μορφές με τον Κοχλία, η Διαγώνιος με την Νέα Πορεία, εξαίρεση ίσως αποτελούσε η «Κριτική» του Μ. Αναγνωστάκη και ήταν σε κάποιο άλλο χώρο.

Σήμερα εξακολουθούν να κυκλοφορούν τα περιοδικά «ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ» και «ΝΕΑ ΠΟΡΕΙΑ».

Από ομιλία που έγινε στο Β.Π.Κ. στις 8.2.1988-ομιλιτές ήταν οι Π. Σφυρίδης ,Θ. Γεωργιάδης, Γ .Κάτος, Γ. Κορδομενίδης. Συντονιστής Στέφανος Μπαλής.

Στις 16/2/2014 εγκαινιάστηκε η δωρεά της οικογένειας του Γιώργου Ιωάννου στον 6ο όροφο του Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ο χώρος διαμορφώθηκε ώστε να αποτελεί μια μικρή ρεπλίκα του αθηναϊκού σπιτιού του, όπου διέμενε ως το θάνατό του. Η δωρεά αυτή δεν είχε ταξινομηθεί ούτε από τον ίδιο τον λογοτέχνη, γιατί τον πρόλαβε ο πρόωρος θάνατος. Η δωρεά προς το Β.Π.Κ. έγινε από την αδελφή του Δήμητρα Μυλαράκη και τον γαμπρό του Μιχάλη Μυλαράκη. Από την άνοιξη του 2014 ξεκίνησε η καταγραφή και ταξινόμηση της δωρεάς αυτής, η οποία χωρίζεται στις παρακάτω κατηγορίες.
1) Βιβλιοθήκη του Γιώργου Ιωάννου: Αποτελείται περίπου από 6000 τόμους βιβλίων και από 2000 τεύχη περιοδικών, τα οποία βρίσκονται στο στάδιο της ταξινόμησης κατά θέμα και συγγραφέα.
2) Ανάτυπα των δημοσιευμένων έργων: Ποιήματα, πεζογραφήματα, διηγήματα, φιλολογικές μελέτες, μεταφράσεις, δοκίμια, θεατρικά, παιδικά, λαογραφικά, επιμέλειες.
3) Δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών: Λογοτεχνικά κείμενα, φιλολογικά, βιβλιοκριτικές, συνεντεύξεις, αλλά και διάφορα πνευματικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα από τον Γιώργο Ιωάννου, που απασχόλησαν κατά καιρούς την κοινωνία της Θεσσαλονίκης και της χώρας γενικότερα, καθώς και παρουσιάσεις, κριτικές ή αναλύσεις τρίτων για το λογοτεχνικό έργο του Γιώργου Ιωάννου.
4) Μεταφράσεις του λογοτεχνικού του έργου στην αγγλική, γαλλική και ρωσική γλώσσα.
5) Αλληλογραφία του Γιώργου Ιωάννου με διάφορα φυσικά πρόσωπα (λογοτέχνες, ακαδημαϊκούς, συναδέλφους εκπαιδευτικούς, φίλους, καλλιτέχνες κ.α.), συλλόγους, εφημερίδες, περιοδικά, υπηρεσίες , η οποία μας παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την προσωπική ζωή, σχέση και ιστορία των αλληλογράφων.
6) Προσωπικά έγγραφα: Χειρόγραφα, βραβεία, έπαινοι κ.α.
7) Φωτογραφίες του Γιώργου Ιωάννου σε διάφορες ηλικίες, προσωπικές και οικογενειακές αλλά και σκίτσα.
8) Ποικίλα: Προσκλήσεις, προγράμματα θεατρικών έργων αποκόμματα εισιτηρίων, αφιερώματα κ.α.
9) Οικοσκευή: Προσωπικά έπιπλα (π.χ. το γραφείο του), διάφορα προσωπικά αντικείμενα, έργα τέχνης (π.χ. πίνακες, γλυπτά ).

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ